damnum

A New Latin Dictionary by Charlton T. Lewis Ph.D. and Charles Short, LL. D.

damnum (late Lat. sometimes dampnum), i, n. [for daminum, neut. of old Part. of dare, = τὸ διδόμενον, v. Ritschl, Opusc. Phil. 2, 709 sq. Less correctly regarded as akin to δαπάνη. Cf. Varr. L. L. 5, § 176 Müll.; Dig. 39, 2, 3], hurt, harm, damage, injury, loss; opp. to lucrum (syn. jactura, detrimentum, incommodum, dispendium. Freq. and class.).

I In gen.: hauscit, hoc paullum lucri quantum ei damni adportet, Ter. Heaut. 747; cf.: si in maximis lucris paullum aliquid damni contraxerit, Cic. Fin. 5, 30, 91; id. Verr. 2, 1, 12 (with dedecus, as in Plaut. Bac. 1, 1, 37; Sall. J. 31, 19; Hor. S. 1, 2, 52; 2, 2, 96 et saep.); Cic. Verr. 2, 5, 13; id. Phil. 2, 27, 67; Hor. S. 2, 3, 300; id. Ep. 1, 7, 88 et saep.: propter damna aut detrimenta aliquos miseros esse, Cic. Leg. 1, 19, 51; so with detrimenta, id. Verr. 2, 3, 98; with jactura, id. Agr. 1, 7, 21: duarum cohortium damno exercitum reducere, * Caes. B. G. 6, 44; cf. Tac. A. 1, 71; id. H. 2, 66; Curt. 8, 4; Front. Strat. 2, 5, 31 fin. : damnum dare alicui, to inflict upon one (ante-classical), Cato R. R. 149 (twice); Plaut. Cist. 1, 1, 108; id. Truc. 2, 1, 17; Ter. And. 143: facere, to suffer, sustain , Plaut. Capt. 2, 2, 77 (opp. lucrum); Cic. Brut. 33; id. Fam. 7, 33; 10, 28, 3 al.; but also, to inflict a penalty , Dig. 9, 2, 30, § 3; Ov. F. 5, 311: capere, Dig. 9, 2, 39; and in the alliterative passage: in palaestram, ubi damnis desudascitur, Ubi pro disco damnum capiam, Plaut. Bacch. 1, 1, 34: accipere, Hor. Ep. 1, 10, 28; Dig. 39, 2, 25: pati, to suffer harm , Sen. Ira, 1, 2; Dig. 9, 2, 29 (but damnum pati, also, to permit, put up with harm , Liv. 22, 41, 4; Luc. 8, 750): ferre (a favorite expression of Ovid), Ov. H. 15, 64; id. F. 1, 60; 2, 522; id. Tr. 3, 8, 34 al.: contrahere (of disease), id. Pont. 1, 10, 29 et saep.: pervenit ad miseros damno graviore colonos Pestis, id. M. 7, 552; cf. id. ib. 3, 213; 8, 777: damna tamen celeres reparant caelestia lunae, i. e. of the waning of the moon , Hor. Od. 4, 7, 13: naturae damnum, natural defect , Liv. 7, 4 fin. —Prov.: damnum appellandum est cum mala fama lucrum, Pub. Syr. 135 (Ribb.).—

B Transf., of persons: hoc ad damnum (i. e. scortum) deferetur, Plaut. Men. 1, 2, 24: cf. ib. 21 and 60; Ov. M. 11, 381; 12, 16; cf. id. ib. 11, 133.

II Esp. in law.

A A fine, mulct, penalty , Plaut. Trin. 1, 2, 182; Liv. 4, 53, 7; 7, 4, 2; Gell. 20, 1, 32: quis umquam tanto damno senatorem coegit? Cic. Phil. 1, 5 fin. : eos (leges) morte, exsilio, vinclis, damno coercent, id. Off. 3, 5, 23.—

B Freq. in the terms,

1 damnum injuria (datum), i. e. an injury done to another's beast or slave , for which the lex Aquilia provided compensation, (Caesulenus senex) cum ab Sabellio multam lege Aquilia damni injuria petivisset, Cic. Brut. 34, 131; id. Tull. 4, 8; 5, 11; 17, 41.—

2 Damnum infectum, an injury not done but threatened , and against which the person endangered might require security, Cic. Top. 4, 22; Dig. 39, 2, 3; Plin. 36, 2, 2, § 6 (cf. infectus).