nē (1) adv.and conj.
I 2 NA-.
I I. As adv., no , not ; so in many compounds, as nefas, nemo, etc. —With a comp: columella tribus cubitis ne altior.—Standing before, with quidem after, a particular word or phrase, an emphatic negative, not even : ne sui quidem id velint, non modo ipse: ne in hospitis quidem . . . ne in fanis quidem: sine quā ne intellegi quidem ulla virtus potest: neque enim ipsius quidem regis abhorrebat animus, L.: nulla species ne excogitari quidem potest ornatior: Caesar negat se ne Graeca quidem meliora legisse. —With quoque for quidem : quando ne ea quoque temptata vis proficeret, L.—In prohibitions: ah ne saevi tanto opere, T.: impius ne audeto placare, etc.: Ne, pueri, ne tanta animis adsuescite bella, V.: ne post conferas Culpam in me, T.: si veritas extorquebit, ne repugnetis: Ne forte credas, etc., H.—Usu. with subj perf. : ne vos mortem timueritis: misericordiā commotus ne sis: ne transieris Hiberum, L.—In wishes and prayers: ne id Iuppiter O.M. sineret, might Jupiter forbid it! L.: ne vivam, si scio, may I die, if I know .— In concessions: nemo is, inquies, umquam fuit. Ne fuerit; ego enim, etc., grant there was not : ne sit sane summum malum dolor; malum certe est: quo, ne opprimare, mente vix constes, though you be not crushed .—In restrictive clauses: sint misericordes in furibus aerari; ne illi sanguinem nostrum largiantur, etc., only let them not , S.: Quidvis cupio, dum ne comperiar, etc., T.: dum ne admoveret: modo ne nauseat.—In climax, much less, not to mention : quippe secundae res sapientium animos fatigant; ne illi conruptis moribus victoriae temperarint, much less could they , etc., S.: me vero nihil istorum ne iuvenem quidem movit umquam; ne nunc senem, much less now I am old . —In expressions of purpose or result.—With ut, that not, lest, so that not : haec mihi cura est maxima, ut nequoi mea Longinquitas aetatis obstet, T.: exstiti uti ne omnino desertus esset: ut causae communi salutique ne deessent.—With qui : Ego id agam, mihi qui ne detur, that she be not given to me , T.—
II II. As conj., in clauses of purpose, that not, lest, to prevent : darent operam, ne quid res p. detrimenti caperet, S.: obsecrare, ne quid gravius in fratrem statueret, Cs.: vide, ne tibi desis.—After expressions of fear or anxiety, lest, that : vereor nequid Andria adportet mali, T.: metuebat ne indicaretur: esse metus coepit, ne, etc., O.: pavor, ne mortiferum esset volnus, L.—With a negative, that not, lest not : erit verendum mihi ne non dicat: unum vereor ne senatus Pompeium nolit dimittere.—After expressions of hinderance or warning, that not, lest : cavete, iudices, ne nova proscriptio instaurata esse videatur: deterrere te ne popularis esses, from being a demagogue : unus, ne caperetur urbs, causa fuit, L.