animo

A New Latin Dictionary by Charlton T. Lewis Ph.D. and Charles Short, LL. D.

ănĭmo, āvi, ātum, 1, v. a. and n. [anima and animus].

I Act.

A To fill with breath or air (cf. anima, I. and II.): duas tibias uno spiritu, to blow upon , App. Flor. 3, 14: bucinas, Arn. 6, p. 196.—More freq.,

B To quicken , animate (cf. anima, II. C.): quicquid est hoc, omnia animat, format, alit, auget, creat, Pac. ap. Cic. Div. 1, 57; Lucr. 2, 717: vitaliter esse animata, id. 5, 145: formare, figurare, colorare, animare, Cic. N. D. 1, 39, 110. stellae divinis animatae mentibus, id. Rep. 6, 15; Plin. 7, 15, 13, § 66. —

C To endow with , to give , a particular temperament or disposition of mind (cf. animus, II. B. 1. b.): utcumque temperatus sit aër, ita pueros orientes animari atque formari, ex eoque ingenia, mores, animum fingi, Cic. Div. 2, 42, 89: Mattiaci ipso terrae suae solo ac caelo acrius animantur, i. e. ferociores redduntur, are rendered more spirited , * Tac. G. 29.—

D In Ovid in a pregnant signif.: aliquid in aliquid animare, to transform a lifeless object to a living being , to change into by giving life (cf. anima, II. C. 3.): guttas animavit in angues, Ov. M. 4, 619: in Nymphas animatā classe marinas, id. ib. 14, 566.—

E Trop., of colors, to enliven : si quid Apellei gaudent animāsse colores, Stat. S. 2, 2, 64.—Of torches, to light or kindle : animare ad crimina taxos, Claud. Rapt. 3, 386.—Sometimes = recreare, to refresh , revive : cibo potuque animavit, Hyg. Fab. 126: florem, Plin. 11, 23, 27, § 77; so Pall. 4, 10; or in gen., to encourage , help : ope animari, Cod. Th. 6, 4, 21, § 3: copiis, ib. 14, 4, 10, § 5.—And with inf. = incitare, to move , incite to : Ut hortatu vestro Eustathius, quae de scommate paulo ante dixerit, animetur aperire, Macr. S. 7, 3.

VII —Hence, ănĭmātus , a, um, P. a.

a Animated (cf. anima, II. C.): virum virtute verā vivere animatum addecet, Enn. ap. Gell. 7, 17.—

b (Acc. to C.) Brought or put into a particular frame of mind , disposed , inclined , minded , in some way (freq. and class.): hoc animo decet animatos esse amatores probos, Plaut. Men. 1, 3, 20: avi et atavi nostri, quom allium ac caepe eorum verba olerent, tamen optime animati erant, Varr. ap. Non. p. 201, 7 (where the play upon olere and animati is to be noticed): animatus melius quam paratus, better disposed than prepared , Cic. Fam. 6, 6: socii infirme animati, id. ib. 15, 1: sic animati esse debetis, ut si ille adesset, id. Phil. 9, 5: ut quem ad modum in se quisque, sic in amicum sit animatus, id. Am. 16, 57: insulas non nullas bene animatas confirmavit, well affected , Nep. Cim. 2, 4; Liv. 29, 17: male animatus erga principem exercitus, Suet. Vit. 7: circa aliquem, Just. 14, 1: hostili animo adversus rem publicam animatus, Dig. 48, 4, 1: animatus in necem alicujus, Macr S. 1, 11.—In Plaut. with inf.: si quid animatus es facere, Truc. 5, 1, 74.—

c Endowed with courage , courageous , stouthearted (cf. animus, II. 2. a. and animosus; only in ante-class. poetry): milites armati atque animati probe, Plaut. Bacch. 4, 9, 18: cum animatus iero, satis armatus sum, Att. ap. Non. p. 233, 18: hostis animatus, id. ib. p. 233, 18.—* Sup. Auct. Itin. Alex. 13.— Adv. not used.—

II Neutr. , to be animate , living (cf. anima, II. C.); so only ănĭ-mans , antis (abl. com. animante, but animanti in Cic. Tim. 6; gen. plur. animantium in Cic., animantum in Lucr., Manil. 4, 374, and Ap. Mag. 64, p. 536),

a P. a., animate , living : quos (deos) Vitellius ne animantes quidem esse concedat, Cic. N. D. 3, 4, 11: mundum ipsum animantem sapientemque esse, id. ib. 1, 10, 23: animans composque rationis mundus est, id. ib. 2, 8, 22. —Hence,

b Subst., any living , animate being; an animal (orig. in a wider sense than animal , since it included men, animals, and plants; but usu., like that word, for animals in opp. to men. The gender varies in the best class. writers between masc. , fem. , and neutr. When it designates man, it is masc.; brutes, com. fem.; in its widest sense, it is neutr. ): sunt quaedam, quae animam habent, nec sunt animalia, etc., Sen. Ep. 58, 10 sq.; Lucr. 2, 669; 2, 943: genus omne animantum, id. 1, 4; so id. 1, 194; 1, 350; 1, 1033; 1, 1038; 2, 78; 2, 880; 2, 921; 2, 943; 2, 1063; 2, 1071; 3, 266; 3, 417; 3, 720; 5, 431; 5, 855; 5, 917: animantium genera quattuor, Cic. Tim. 10; 11 fin. : animantium aliae coriis tectae sunt, aliae villis vestitae, etc., id. N. D. 2, 47, 121: cum ceteras animantes abjecisset ad pastum, solum hominem erexit, id. Leg. 1, 9, 26: animantia, quae sunt nobis nota, id. Tim. 4.—Of animals, living beings , as opp. to plants: Jam vero vites sic claviculis adminicula tamquam manibus adprehendunt atque ita se erigunt, ut animantes, Cic. N. D. 2, 47, 120.— Of man: hic stilus haud petet ultro Quemquam animantem, * Hor. S. 2, 1, 40.— Comp. , sup. , and adv. not used.

Related Words