augeo

A New Latin Dictionary by Charlton T. Lewis Ph.D. and Charles Short, LL. D.

augĕo, auxi, auctum, 2, v. a. and n. (perf subj. auxitis = auxeritis, Liv. 29, 27: auceta: saepe aucta, Paul. ex Fest. p. 25 Müll.; v. Müll. ad h. l.) [Gr. αὔξω αὐξάνω; Lith. augu, and augmu = growth; Sanscr. vaksh; Goth. vahsjan, and auka = growth; Germ. wachsen; Engl. wax; also allied to vegeo vegetus, vigeo vigor, vigil v. Curt. pp. 67, 186 sq., and Bopp, Gloss. p. 304 b].

I Act. , to increase , to nourish (orig., to produce, bring forth that not already in existence; in which signification only the derivative auctor is now found).

A.1 To increase , enlarge , augment , strengthen , advance that which is already in existence (class. in prose and poetry; syn.: adaugeo, amplio, amplifico): Quicquid est hoc, omnia animat, format, alit, auget, Pac. ap. Cic. Div. 1, 57, 131: cibus auget corpus alitque, Lucr. 1, 859: redductum (animale genus) daedala tellus alit atque auget generatim pabula praebens, id. 1, 229; 5, 220; 5, 322; 6, 946: virīs, id. 6, 342: in augendā re, Cic. Rab. Post. 2; 14; so, in augendā obruitur re, Hor. Ep. 1, 16, 68: rem strenuus auge, increase your gains , id. ib. 1, 7, 71: opes, Nep. Thras. 2, 4: possessiones, id. Att. 12, 2: divitias, Vulg. Prov. 22, 16: dotem et munera, ib. Gen. 34, 12: rem publicam agris, Cic. Rosc. Am. 18; so Tac. H. 1, 79: aerarium, id. A. 3, 25: vallum et turres, id. H. 4, 35: classem, Suet. Ner. 3: tributa, id. Vesp. 16: pretium, Vulg. Ezech. 16, 31: numerum, Suet. Aug. 37, and Vulg. Deut. 20, 19 al.: morbum, Ter. Hec. 334: suspitionem, id. Eun. 436; Suet. Tit. 5: industriam, Ter. Ad. prol. 25: molestiam, Cic. Fl. 12: dolorem alicui, id. Att. 11, 22 vitium ventris, id. Cael. 19: peccatum, Vulg. Exod. 9, 34: furorem, ib. Num. 32, 14: benevolentiam, Cic. Lael. 9, 30: animum alicujus, to increase one’s courage , id. Att. 10, 14; so, animos, Stat. Th. 10, 23: vocem, to strengthen , raise , Suet. Claud. 33; id. Ner. 20: hostias, to increase , multiply , id. Aug. 96: ego te augebo et multiplicabo, Vulg. Gen. 48, 4 al.—Poet.: nuper et istae Auxerunt volucrum victae certamine turbam, i. e. have been changed into birds , Ov. M. 5, 301.—

2 Trop., to magnify , to exalt , to extol , embellish , to praise (syn.: laudo, laude afficere, verbis extollere, orno): homo tenuis non verbis auget suum munus, sed etiam extenuat, Cic. Off. 2, 20, 70: aliquid augere atque ornare, id. de Or. 1, 21, 94; so, rem laudando, id. Brut. 12, 47: munus principis, Plin. Pan. 38 al.—

B Aliquem (aliquid) aliquā re, to furnish abundantly with something , to heap upon , give to , to enrich , endow , bless , load with : lunae pars ignibus aucta, the part that is entirely filled with fire , Lucr. 5, 722: 3, 630: Tantā laetitiā auctus sum, ut nil constet, poët, ap. Cic. Fin. 2, 4, 14 oaque vos omnia bene juvetis, bonis auctibus auxitis, old form of prayer in Liv. 29, 27: alter te scientia augere potest, altera exemplis, the one can enrich you with learning , the other furnish you with examples , Cic. Off. 1, 1, 1: aliquid divitiis, id. Agr. 2, 26, 69: commodis, id. Phil. 11, 14 fin. : senectus augeri solet consilio, auctoritate, sententiā, id. Sen. 6, 17: gratulatione, id. Phil. 14, 6: honore, id. ib. 9, 6: honoribus, Hor. S. 1, 6, 11; so Tac. A. 6, 8: honoribus praemiisque, Suet. Caes. 52; id. Vit. 5: augeri damno, to be enriched with a loss (said comically), Ter. Heaut. 628: liberalitate, Tac. A. 3, 8: largitione, id. ib. 13, 18: nomine imperatorio, id. ib. 1, 3: cognomento Augustae, id. ib. 12, 26 et saep.—Also without abl.: Di me equidem omnes adjuvant, augent, amant, Plaut. Men. 3, 3, 27, and id. Ep. 2, 2, 8: aliquem augere atque ornare, to advance , Cic. Fam. 7, 17: aut augendi alterius aut minuendi sui causā aliquid dicere, id. Part. Or. 6, 22 solum te commendat augetque temporis spatium, honors , Plin. Pan. 24; so id. ib. 26; Suet. Claud. 12.—

C In the lang. of religion, t. t. (like mactare, adolere, etc.), to honor , reverence , worship by offerings : Aliquid cedo, Qui vicini hanc nostram augeam aram [Apollinis], Plaut. Merc. 4, 1, 10: si quā ipse meis venatibus auxi, etc., Verg. A. 9, 407.—

II Neutr. , to grow , increase , become greater (rare; syn.: augesco, cresco, incresco; on this use of vbs. com. act. , v. Ellis ad Cat. 22, 11): eo res eorum auxit, Cato ap. Gell. 18, 12, 7: usque adeo parcunt fetus augentque labore, Lucr. 2, 1163: ignoscendo populi Romani magnitudinem auxisse, Sall. H. 1 (Fragm. Orat. Philipp. contra Lepid. § 6): O decus eximium magnis virtutibus augens, Cat. 64, 323: balnea Romae ad infinitum auxere numerum, Plin. 36, 15, 24, § 122; 2, 16, 13, § 71: veram potentiam augere, Tac. A. 4, 41 (Halm, augeri ).

VII —Hence, auctus , a, um, P. a., enlarged , increased , great , abundant; in posit. only as subst.: auctum vocabatur spatium, quod super definitum modum victoriae adjungitur, Paul. Ex Fest. p. 14 Müll. — Comp. : tanto mi aegritudo auctior est in animo, Plaut. Capt. 4, 2, 2: auctior est animi vis, Lucr. 3, 450: auctior et amplior majestas, Liv. 4, 2; 3, 68; 25, 16: auctius atque Di melius fecere, Hor. S. 2, 6, 3.—* Sup. : auctissima basis, Treb. Gall. 18.—Adv. probably not in use, for in Ap. Met. 4, p. 290 (not found) Oud., altius is the correct reading.

Related Words