citer

A New Latin Dictionary by Charlton T. Lewis Ph.D. and Charles Short, LL. D.

cĭter, tra, trum (comp. citerior; sup. citimus; most freq. in comp.; in posit. only Cato ap. Prisc. pp. 589 and 999 P.; and Afran. ap. Prisc. p. 607 ib.), adj. [cis].

I On this side : citer agnus (ager) alligatus ad sacra erit, Cato ap. Prisc. pp. 599 and 989 P.: alter ulteriorem Galliam decernit cum Syriā, alter citeriorem, Cic. Prov. Cons. 15, 36: citerior provincia (i. e. Gallia Cisalpina), Caes. B. G. 1, 10: in Galliā citeriore, id. ib. 1, 24; Hirt. B. G. 8, 23; Suet. Caes. 56: citerior Hispania, Varr. R. R. 1, 57, 2; Cic. Att. 12, 37, 4; Nep. Cat. 2, 1; Plin. 3, 1, 2, § 6: Arabia, Plin. 6, 34, 39, § 213: Oceanus, Flor. 4, 12, 46: ripa, Vell. 2, 107, 1.—

II As that which is on this side is nearer to us than its opposite, lying near , near , close to.

A In space: (stella) ultima a caelo, citima terris, Cic. Rep. 6, 16, 16; id. Univ. 7 fin. : citima Persidis (sc. loca), Plin. 6, 34, 39, § 213. —

2 Trop.: deduc orationem tuam de caelo ad haec citeriora, Cic. Rep. 1, 21, 34: quantā animi tranquillitate humana et citeriora considerat, id. Tusc. 5, 25, 71: ut ad haec citeriora veniam et notiora nobis, id. Leg. 3, 2, 4: nam citeriora nondum audiebamus, id. Fam. 2, 12, 1; Val. Max. 3, 8, 1; 9, 12, 6: citerioris vitae minister, private , domestic , Amm. 14, 1, 7.—

B In time (post-Aug.), earlier , sooner : Africano consulatus citerior legitimo tempore datus est, Val. Max. 8, 15, 1; 6, 3, 11: in antiquius citeriusve, Vell. 1, 17, 2: citeriore die (opp. longiore), Dig. 23, 4, 15.—

C In measure or degree, small , little : citerior tamen est poena quam scelus, Quint. Decl. 299; Val. Max. 8, 7, ext. 10.— Advv.: comp. cĭtĕrĭus , less : citerius debito resistere, Sen. Ira, 1, 16, 11; sup. cĭtĭmē , least , acc. to Prisc. p. 1016 P.—

III Hence,

A cī̆trā , adv. and prep. with acc., on this side , on the hither or nearer side (opp. to ultra; more freq. than cis, q. v.).

1 Prop.

α Adv.: (dextera) nec citra mota nec ultra, neither this way nor that , Ov. M. 5, 186; cf.: ultra citraque pervolare, Plin. 10, 23, 31, § 61: citra est Oglasa, id. 3, 6, 12, § 80; 6, 11, 12, § 30: citra fuere margines, id. 2, 17, 14, § 73.—

β With acc.: Germani qui essent citra Rhenum, Caes. B. G. 6, 32: is locus est citra Leucadem stadia CXX., Cic. Fam. 16, 2; so, citra Veliam, id. Att. 16, 7, 5: citra mare, Hor. S. 2, 8, 47: mare citra, id. ib. 1, 10, 31: citra flumen intercepti, Liv. 21, 48, 6: citra Tauri juga, id. 38, 48, 1 al.— With verbs of motion: ut exercitum citra flumen Rubiconem educeret, Cic. Phil. 6, 3, 5: ut omnes citra flumen eliceret, Caes. B. G. 6, 8; Liv. 21, 54, 4; Hor. S. 1, 1, 106.—

2 (Acc. to citer, II.) Of that which takes place, or is within a fixed boundary, and yet does not reach that boundary, within , beneath , short of , less than.

α Adv.: non erit necesse id usque a capite arcessere: saepe etiam citra licet, not so far , Cic. Top. 9, 39: paucis citra milibus lignatores ei occurrunt, Liv. 10, 25, 4: citra quam proxime fuerint (defectus lunae), Plin. 2, 13, 10, § 86: citra exsultare, id. 17, 22, 35, § 180: tela citra cadebant (i. e. did not reach the Romans), Tac. H. 3, 23.—

β With acc.: nec a postremā syllabā citra tertiam, before the third syllable , Cic. Or. 18, 58 (cf. Quint. 1, 5, 30: acuta intra numerum trium syllabarum continetur); id. 8, 6, 76: cur Veneris stella numquam longius XLVI. portibus ab sole... abscedant, saepe citra eas ad solem reciprocent, Plin. 2, 17, 14, § 72; 2, 17, 15, § 77.—

b Trop.

α Adv. of measure: neve domi praesume dapes et desine citra Quam capias paulo, Ov. A. A. 3, 757; cf.: culta citra quam debuit illa, id. P. 1, 7, 55.—

β With acc.: pronepos ego regis aquarum; Nec virtus citra genus est, is not behind my family , Ov. M. 10, 607: glans cum citra satietatem data est, not to satiety , Col. 7, 6, 5; cf. id. 9, 13, 2; so, fatigationem, Cels. 1, 2; cf. Plin. 19, 8, 54, § 171: scelus, Ov. Tr. 5, 8, 23: citra necem tua constitit ira, id. ib. 2, 127: usus citra intellectum acrimoniae, Plin. 19, 8, 54, § 171. —

c In time (with acc. rare; perh. not anteAug.): citra Kalendas Octobris, Col. 2, 8, 3; cf. Gell. 12, 13: Trojana tempora, Ov. M. 8, 365: juventam, id. ib. 10, 84: temporis finem, Dig. 49, 16, 15.—

3 Since the Aug. per. (most freq. in Quint. and Pliny the elder; in the former more than twenty times), in gen. of that which does not belong to, is without, or beyond something, without , aside from , apart from , except , without regard to , setting aside (for the class. sine, praeter; hence the Gloss.: ἄνευ sine, absque, praeter, citra, Gloss. Cyr.; citra δίχα, χωρίς, ἐκτός, Gloss. Phil.); with acc.: citra hoc experimentum multa sunt, quae, etc., Col. 2, 2, 20: plus usus sine doctrinā, quam citra usum doctrina valet, Quint. 12, 6, 4: Phidias in ebore longe citra aemulum, id. 12, 10, 9: vir bonus citra virtutem intellegi non potest, id. 12, 2, 1; so, accusationem, id. 7, 2, 26; 3, 8, 21; 7, 10, 3: tranare aquas citra docentem natura ipsa sciunt, id. 2, 16, 13: citra invidiam, Plin. 7, 29, 30, § 108: citra ullum aliud incommodum, id. 2, 51, 52, § 137: citra dolorem, id. 12, 17, 40, § 79; Plin. Ep. 2, 1, 4: morsum, Plin. 8, 38, 57, § 136: vulnus, id. 20, 21, 84, § 225 al.: citra fidem, Tac. Agr. 1: citra speciem aut delectationem, id. G. 16: citra Senatūs populique auctoritatem, Suet. Caes. 28: commoda emeritorum, id. Aug. 24: spem omnium fortuna cessit, Flor. 3, 1, 2: etiam citra spectaculorum dies, i.e. even out of the time of the established spectacles , Suet. Aug. 43: citra magnitudinem prope Ponto similis, excepting its size , Mel. 1, 19, 17; Tac. Agr. 10; Quint. 2, 4, 22; so id. 7, 2, 13; Dig. 3, 6, 9: lana tincta fuco citra purpuras placet, Ov. Fragm. ap. Quint. 12, 10, 75.—Citra sometimes follows its case, Hor. S. 1, 1, 107; 1, 10, 31.—

B cī̆trō , adv. (orig. dat. sing. ), always in the connection and position ultro citroque, ultro et citro, ultro ac citro, or without copula ultro citro (not ultroque citroque), hither and thither , this way and that , here and there , to and fro , from both sides , backwards and forwards , reciprocally; Fr. par ci par là , ça et là (in good prose): ultro ac citro commeare, Varr. R. R. 3, 5, 16: sursum deorsum, ultro citro commeantibus, Cic. N. D. 2, 23, 84: ultro citroque commeare, Auct. B. Afr. 20; Plin. 2, 38, 38, § 104; * Suet. Calig. 19; Lucr. 4, 32: qui ultro citroque navigarent, Cic. Verr. 2, 5, 66, § 170: cursare ultro et citro, id. Rosc. Am. 22, 60 (in Prisc. p. 1011 P., perh. only from memory written ultro citroque): bis ultro citroque transcurrerunt, Liv. 40, 40, 7 al.: cum saepe ultro citroque legati inter eos mitterentur, Caes. B. G. 1, 42; id. B. C. 1, 20; Liv. 5, 8, 6: multis verbis ultro citroque habitis, Cic. Rep. 6, 9, 9; cf. Liv. 9, 45, 2; 7, 9, 2: beneficiis ultro citro datis acceptisque, Cic. Off. 1, 17, 56: ut obsides ultro citroque darentur, Liv. 44, 23, 2: datā ultro citroque fide, id. 29, 23, 5: inplicati ultro et citro vel usu diuturno vel etiam officiis, Cic. Lael. 22, 85 Klotz N. cr. : alternatis ultro citro aestibus, Sen. Q. N. 4, 2, 29: ultro citroque versus, Amm. 30, 3, 5.

Related Words