constituo

A New Latin Dictionary by Charlton T. Lewis Ph.D. and Charles Short, LL. D.

con-stĭtŭo, ŭi, ūtum, 3, v. a. [statuo], to cause to stand, put or lay down, to set, put, place, fix, station, deposit a person or thing somewhere (esp. firmly or immovably), etc. (the act. corresponding to consistere; class.).

I In gen.

A Prop.: hominem ante pedes Q. Manilii constituunt, Cic. Clu. 13, 38: vobis (dīs) candentem taurum ante aras, Verg. A. 5, 237: impedimenta, Liv. 44, 36, 6: reliquias praedonum contractas in urbibus, Vell. 2, 32 fin. : unum aliquem lectorem, Quint. 2, 5, 6: velut in aliquā sublimi speculā constitutus, Lact. 2, 2, 18.—

B Trop.: cum hujus vobis adulescentiam proposueritis, constituitote vobis ante oculos etiam hujus miseri senectutem, Cic. Cael. 32, 79.—

II Esp.,

A Milit. t. t.

1 To station or post troops somewhere, to draw up, set in order : legionem Caesar passibus CC. ab eo tumulo constituit, Caes. B. G. 1, 43: legiones pro castris in acie, id. ib. 2, 8 fin. ; 4, 35: aciem ordinesque intra silvas, id. ib. 2, 19: octo cohortes in fronte, Sall. C. 59, 2: quod reliquum peditum erat, obliquo constituerunt colle, Liv. 28, 33, 8 al.: naves ad latus apertum hostium, Caes. B. G. 4, 25; cf.: naves aperto ac plano litore, id. ib. 4, 23 fin. : naves nisi in alto, id. ib. 4, 24: subsidiarias (naves) in secundo ordine, Auct. B. Alex. 14, 3: classem apud Salamina exadversum Athenas, Nep. Them. 3, 4; cf. id. Alcib. 8, 1: praesidia in Rutenis provincialibus, Caes. B. G. 7, 7.—Rarely of a single person: se constituere, to station or post one's self : dum se Gallus iterum eodem pacto constituere studet, Quadrig. ap. Gell. 9, 13, 17.—

2 In contrast with a march, to cause to halt : paulisper agmen constituit, Sall. J. 49, 5; so, agmen, Liv. 35, 28, 8; 38, 25, 12: signa paulisper novitate rei, id. 33, 10, 3; so, signa, id. 34, 20, 4.—And trop.: si constituitur aliquando (narratio) ac non istā brevitate percurritur, Cic. de Or. 2, 80, 328.—

B With the access. idea of preparation, to set up, erect, establish, found, build, construct, prepare, make, create, constitute (class. and very freq.).

1 Lit.: genus humanum, quorum omnia causā constituisse deos, Lucr. 2, 175: aggerem apparare, vineas agere, turres duas constituere coepit, Caes. B. G. 7, 17: turres, id. ib. 2, 12: turrim, id. ib. 2, 30: castella ad extremas fossas, id. ib. 2, 8: vineas ac testudines, Nep. Milt. 7, 2: locis certis horrea, Caes. B. C. 3, 42: inane sepulcrum, Ov. M. 6, 568: feralis cupressos, Verg. A. 6, 216: ingentem quercum in tumulo, id. ib. 11, 6: pyras curvo in litore, id. ib. 11, 185: quattuor aras ad alta delubra dearum, id. G. 4, 542; Suet. Aug. 59 fin. : aedem in foro geminis fratribus, id. Caes. 10: castra Romae, id. Tib. 37 et saep.: oppidum, to found , Caes. B. C. 1, 15; Nep. Cim. 2, 2; so, nova moenia, Verg. A. 12, 194; cf.: moenia in Aside terrā, Ov. M. 9, 449: domicilium sibi Magnesiae, Nep. Them. 10, 2: triplex Piraeei portus constitutus est, id. ib. 6, 1: hiberna omnium legionum in Belgis, Caes. B. G. 3, 38: di primum homines humo excitatos celsos et erectos constituerunt, Cic. N. D. 2, 56, 140.—

2 Trop., to bring about, effect, establish, appoint , etc., freq. of judicial determinations, etc.: videte, per deos immortalis, quod jus nobis, quam condicionem vobismet ipsis, quam denique civitati legem constituere velitis, to establish , Cic. Caecin. 14, 40: jus melius Sullanis praediis quam paternis, id. Agr. 3, 3, 10: judicium, id. Part. Or. 28, 99: judicium de pecuniis repetundis, id. Div. in Caecil. 4, 11: judicium capitis in se, id. Verr. 2, 5, 54, § 141: controversiam, id. de Or. 1, 31, 143: quaestionem, Quint. 3, 11, 17; 4, 2, 10: ratiocinationem, id. 5, 14, 12: in hac accusatione comparandā constituendāque laborare, Cic. Verr. 2, 1, 1, § 2; and of persons, to designate, appoint, select, put forward , etc.: accusatorem, id. Div. in Caecil. 3, 10; Quint. 3, 10, 3 (cf.: comparare accusatorem, Cic. Clu. 67, 191): testis, Cic. Verr. 1, 18, 55: tutores pupillis, Dig. 2, 1, 1 et saep.: nuper apud C. Orchivium collegam meum locus ab judicibus Fausto Sullae de pecuniis residuis non est constitutus, no trial of him was permitted , Cic. Clu. 34, 94: reum statim fecit, utique ei locus primus constitueretur impetravit, id. ib. 20, 56: fidem, id. Part. Or. 9, 31; cf. id. Sen. 18, 62: concordiam, id. Att. 8, 11, D, 1: si utilitas amicitiam constituet, tollet eadem, id. Fin. 2, 24, 78: amicitiam tecum, Q. Cic. Pet. Cons. 7, 27 (cf. id. ib. § 25: amicitiae permultae comparantur): libertatem, Cic. Fl. 11, 25: victoriam, id. Rosc. Am. 6, 16: pacem (opp. bellum gerere), id. ib. 8, 22: quantum mali sibi ac liberis suis, id. Verr. 2, 1, 25, § 65.—

C With the access. idea of ordering, contriving, to establish, fix, appoint, settle, order, manage; to confirm, regulate, arrange, dispose .

1 Lit.: Ti. et C. Gracchos plebem in agris publicis constituisse, to have established , Cic. Agr. 2, 5, 10; cf. id. ib. 2, 31, 83: ibi futuros Helvetios, ubi eos Caesar constituisset, should assign them a permanent abode , Caes. B. G. 1, 13: reges in civitate, Cic. Agr. 2, 6, 15; cf. id. Off. 2, 12, 41: Commium regem ibi, Caes. B. G. 4, 21: decemviralem potestatem in omnibus urbibus, Nep. Lys. 2, 1; cf. Cic. Agr. 2, 7, 17: curatores legibus agrariis, id. ib.; cf.: publice patronum huic causae, id. Mur. 2, 4: regnum alicui, Nep. Chabr. 2, 1 al.: composita et constituta res publica, Cic. Leg. 3, 18, 42; cf.: bene morata et bene constituta civitas, id. Brut. 2, 7; so id. Agr. 2, 5, 10 fin. : civitates, to organize , id. de Or. 1, 9, 35: quis tibi concesserit ... reliquas utilitates in constituendis civitatibus ... a disertis ornateque dicentibus esse constitutas, id. ib. 1, 9, 36: Chersoneso tali modo constituto, Nep. Milt. 2, 4: res summā aequitate, id. ib. 2, 2; cf.: rem nummariam, Cic. Off. 3, 20, 80: rem familiarem, id. Phil. 11, 2, 4.—

2 Trop.: ineuntis aetatis inscitia senum constituenda et regenda prudentiā est, Cic. Off. 1, 34, 122; cf.: majores vestri majestatis constituendae gratiā bis Aventinum occupavere, Sall. J. 31, 17; Cic. Fam. 15, 4, 6: jam perfectis constitutisque viribus, Quint. 10, 1, 57.— Pass. impers. : non tam sinistre constitutum est, ut non, etc., i. e. we are not so badly off as not , etc., Plin. Pan. 45, 5.—Of persons: Athenaeum in maximā apud regem auctoritate gratiāque, Cic. Fam. 15, 4, 6: aliquem sibi quaestoris in loco, id. Verr. 2, 1, 30, § 77: in potestate aliquem, Lact. Epit. 55, 6: constituuntur in honoribus, cum magistratus creantur, Aug. Cont. adv. Leg. 1, 45 al.—

D With the access. idea of limiting, fixing, allotting, to fix, appoint something ( for or to something ), to settle, agree upon, define, determine .

1 Lit.: propter dissensionem placuerat dividi thesauros finesque imperii singulis constitui, Sall. J. 12, 1: summum pretium, Cic. Att. 12, 31, 2; cf.: pretium frumento, id. Verr. 2, 3, 73, § 171: certam pecuniam proconsulibus, Suet. Aug. 36; id. Ner. 10: propria loca senatoribus, id. Claud. 21: diem nuptiis, Plaut. Trin. 2, 4, 180; cf.: nuptias in hunc diem, Ter. And. 269: diem concilio, Caes. B. G. 1, 30: diem colloquio, id. ib. 1, 47: posterum diem pugnae, id. ib. 3, 23 fin. : negotio proximum diem, Sall. J. 93, 8: certum tempus ei rei, Caes. B. C. 3, 19: grandiorem aetatem ad consulatum, Cic. Phil. 5, 17, 47: tempus in posterum diem locumque, Liv. 38, 25, 2: postquam ad constitutam non venerat diem, id. 27, 16, 16: locus, tempus constitutum est, Ter. Eun. 541: modum credendi, Cic. Rab. Post. 3, 5: de numero pastorum alii angustius, alii laxius constituunt: ego in octogenas hirtas oves singulos pastores constitui, Atticus in centenas, Varr. R. R. 2, 10, 10.—

b T. t. of the lang. of business, to accord, agree with one in a thing, to appoint, fix, to concert, agree upon, assent to (cf. Gron. Obss. p. 14 sq.); constr. aliquid cum aliquo, alicui, inter se , or with acc. only, or absol .

α Cum aliquo : ubiea dies, quam constituerat cum legatis venit, Caes. B. G. 1, 8: pactam et constitutam esse cum Manlio diem, Cic. Cat. 1, 9, 24: constitui cum quodam hospite, Me esse illum conventuram, Ter. Hec. 195: constitui cum hominibus, quo die mihi Messanae praesto essent, Cic. Verr. 2, 2, 27, § 65: cum aliquo, ut, etc., Aug. ap. Suet. Calig. 8; cf. under P. a., B. 2.—

β Alicui : L. Cincio HS. XXCD. constitui me curaturum Idibus Febr., Cic. Att. 1, 7 init. ; id. Off. 1, 10, 32: ubi nocturnae Numa constituebat amicae, Juv. 3, 12; cf.: sane, inquit, vellem non constituissem, in Tusculanum me hodie venturum esse, Laelio, id. de Or. 1, 62, 265.—

γ With acc. only or absol. : vadimonia constituta, Cic. Sen. 7, 21: de pecuniā constitutā, Dig. 13, tit. 5; Ter. Heaut. 726: (Vaccenses) compositis inter se rebus in diem tertiam constituunt, Sall. J. 66, 2: sic constituunt, sic condicunt, Tac. G. 11; Juv. 6, 487.— Pass. impers. : Avillius, ut erat constitutum, simulat se aegrotare, Cic. Clu. 13, 37.—

2 Trop.: constituendi sunt qui sint in amicitiā fines deligendi, Cic. Lael. 16, 56: si forte quaereretur quae esset ars imperatoris, constituendum putarem principio, quis esset imperator: qui cum esset constitutus administrator quidam belli gerendi, tum adjungerem, etc. (for which, soon after, definire), id. de Or. 1, 48, 210; cf. C. 1. supra, and Quint. 12, 1, 1: nondum satis constitui molestiaene plus an voluptatis attulerit mihi Trebatius noster, Cic. Fam. 11, 27, 1: ut constitueret, honestum esse aliquid quod, etc., id. Off. 2, 3, 9: bona possessa non esse constitui, id. Quint. 29, 89: de hoc Antigonus cum solus constituere non auderet, ad consilium retulit, Nep. Eum. 12, 1.—

E With the access. idea of resolving, to determine to do something, to take a resolution, to resolve, decide, determine .

α With inf.: si quis mare Neptunum Cereremque vocare Constituit fruges, Lucr. 2, 656: cohortes duas in Nantuatibus collocare, Caes. B. G. 3, 1: bellum cum Germanis gerere, id. ib. 4, 6: Romanorum adventum exspectare atque ibi decertare, id. ib. 4, 19: desciscere a rege, Nep. Dat. 5, 5.—

β With acc. and inf.: audio constitutum esse Pompeio et ejus consilio in Siciliam me mittere, Cic. Att. 7, 7, 4. —

γ With interrog.-clause : quantum pecuniae quaeque civitas daret, Aristides delectus est, qui constitueret, Nep. Arist. 3, 1. —

δ With ut : rus uti irem, jam heri constitueram, Plaut. Ps. 1, 5, 136: constitueram, ut pridie Idus Aquini manerem, Cic. Att. 16, 10, 1: constituimus inter nos ut ambulationem conficeremus, id. Fin. 5, 1, 1: Lentulus cum ceteris constituerant, uti, etc., Sall. C. 43, 1.

XXVI —Hence, constĭtūtus , a, um, P. a.

A Adj. (acc. to B.), constituted, arranged, disposed : bene constitutum corpus, Cic. Tusc. 2, 6, 17: viri sapientes et bene naturā constituti, id. Sest. 65, 137: quotus quisque philosophorum invenitur, qui sit ita moratus, ita animo ac vitā constitutus, ut ratio postulat, id. Tusc. 2, 4, 11: qui integri sunt et sani et bene constituti de rebus domesticis, id. Sest. 45, 97.—

2 (Acc. to C.) Fixed, established : cursus siderum, Quint. 1, 10, 46: discrimina (opp. fortuita), id. 5, 10, 42: jam confirmatae constitutaeque vocis, id. 11, 3, 29.—

B Subst.: constĭtūtum , i, n.

1 (Acc. to B.) An institution, ordinance, law (mostly postclass.), Cod. Th. 1, 11, 5; 12, 41, 1.—

b Trop.: cum videas ordinem rerum et naturam per constituta procedere, according to established laws , Sen. Q. N. 3, 16, 2.—

2 (Acc. to D. 1. b.) An agreement, appointment, accommodation; a compact (in good prose): ante rem quaeruntur, quae talia sunt, apparatus, conloquia, locus, constitutum, convivium, Cic. Top. 12, 52; so absol. , id. Att. 11, 16, 2; id. Cael. 8, 20: rescripsit constitutum se cum eo habere, id. Att. 12, 23, 3: constitutum factum esse cum servis, ut venirent, etc., id. Cael. 25, 61; and humorously: si quod constitutum cum podagra habes, fac ut in alium diem differas, id. Fam. 7, 4; so, ad constitutum venire, Varr. R. R. 2, 5, 1; Cic. Caecin. 12, 33: se proripuit, Suet. Oth. 6; and without a verb, Cic. Att. 12, 1, 1; Flor. 2, 6, 16 (but in Vell. 2, 110, 1, the better read. is consili).

Related Words