consulo

A New Latin Dictionary by Charlton T. Lewis Ph.D. and Charles Short, LL. D.

consŭlo, lŭi, ltum, 3, v. n. and a. [from con and root sal-; cf. consul and consilium].

I To consider, reflect, deliberate, take counsel, reflect upon, consult .

A Neutr .

1 In gen.

α Absol. : quid nunc? etiam consulis? do you still deliberate , i. e. hesitate? Plaut. Trin. 2, 4, 171; cf. id. Truc. 2, 4, 75 Speng.: ne quid in consulendo adversi eveniat, Cato ap. Gell. 7, 3, 14: consulto opus est, there is need of deliberation , Sall. C. 1, 6: dum tempus consulendi est, Ter. Hec. 745: satis facere consulentibus, Cic. Or. 42, 143: ut omnium rerum vobis ad consulendum potestas esset, Liv. 8, 13, 18: ut tot uno tempore motibus animi turbati trepidarent magis quam consulerent, id. 21, 16, 2: praesidium consulenti curiae, Hor. C. 2, 1, 14 et saep.—

β With in and acc.: consulere in longitudinem, to take thought for the future , Ter. Heaut. 963: in commune, for the common good , id. And. 548; Liv. 32, 21, 1; Tac. A. 12, 5; id. Agr. 12; Curt. 5, 9, 14; and in the same sense: in medium, Verg. A. 11, 335; Liv. 24, 22, 15; Tac. H. 2, 5; Luc. 5, 46: in unum, Tac. H. 1, 68; 4, 70: in publicum (opp. suscipere proprias simultates), Plin. Ep. 9, 13, 21; Tac. A. 1, 24.—

γ With de and abl.: bello confecto de Rhodiis consultum est, Sall. C. 51, 5; so, de communibus negotiis, id. J. 105, 1: de salute suorum, Cic. Sull. 22, 63: omnibus de rebus, Tac. A. 4, 40.—

δ With ut or ne : consulere vivi ac prospicere debemus, ut illorum (liberorum) solitudo munita sit, Cic. Verr. 2, 1, 58, § 153: tu ne qua manus se attollere nobis A tergo possit, custodi et consule longe, Verg. A. 9, 322.— Impers. : ut urbi ... satis esset praesidii, consultum atque provisum est, Cic. Cat. 2, 12, 26: ne deficerent, consulendum esse, Cels. 3, 4, 31.—

2 Esp., consulere alicui or alicui rei, to take care for some person or thing, to be mindful of, take care of, look to, have regard for, to counsel or consult for : tuae rei bene consulere cupio, Plaut. Trin. 3, 2, 9: quid me fiat, parvi pendis, dum illi consulas, Ter. Heaut. 715: qui parti civium consulunt, partem neglegunt, Cic. Off. 1, 25, 85: consulere eorum commodis et utilitati salutique servire, id. Q. Fr. 1, 1, 9, § 27; so, famae, pudicitiae tuae, id. Phil. 2, 2, 3: dignitati meae, id. Fam. 11, 29, 1: suae vitae, Caes. B. G. 7, 12: receptui sibi, id. B. C. 3, 69: reipublicae juxta ac sibi, Sall. C. 37, 8; id. J. 58, 2; Hor. Ep. 1, 17, 1: timori magis quam religioni, Caes. B. C. 1, 67; cf.: magis irae quam famae, Sall. C. 51, 7: qui mi consultum optime velit esse, Ter. Phorm. 153: mi ires consultum male? to counsel evil or badly , Plaut. Bacch. 3, 6, 36; so, male patriae, Nep. Epam. 10, 1; id. Phoc. 2, 2.—With si : melius consulet (sibi), si, etc., Cels. 1, 3, 55.—

B Act.

1 Consulere aliquem (or aliquid), to consult with one, to ask his opinion or advice, to ask counsel of, to consult, question (for the sake of advice).

a In gen.: cum te consuluissem, quid mihi faciendum esse censeres, Cic. Fam. 11, 29, 1: te, qui philosophum audis, id. ib. 9, 26, 1: Apellem tragoedum, uter, etc., Suet. Calig. 33 al.—Of inanim. objects: speculum suum, Ov. A. A. 3, 136; cf.: spectatas undas, quid se deceat, id. M. 4, 312: nares, an olerent aera Corinthōn, Mart. 9, 60, 11: diem de gemmis, etc., Ov. A. A. 1, 251 sq.: animum nostrum, Quint. 4, 2, 52: aures meas, id. 9, 4, 93: suas vires, id. 10, 2, 18 al.—With two accs. : ibo et consulam hanc rem amicos, quid faciundum censeant, Plaut. Men. 4, 3, 26: nec te id consulo, Cic. Att. 7, 20, 2: consulere prudentiorem coepi aetates tabularum, Petr. 88.—Freq.,

b Esp. as t. t.

α In the lang. of religion, to consult a deity, an oracle, omens , etc.: Apollinem de re, Cic. Leg. 2, 16, 40: deum consuluit auguriis, quae suscipienda essent, Liv. 1, 20, 7: deos hominum fibris, Tac. A. 14, 30 fin. : Phoebi oracula, Ov. M. 3, 9; Suet. Vesp. 5: Tiresiam conjectorem, Plaut. Am. 5, 1, 76: haruspicem, Cic. Div. 2, 4, 11; Suet. Tib. 63; Cato R. R. 5, 4: vates nunc extis, nunc per aves, Liv. 2, 42, 10: Cumaeam anum, Ov. F. 4, 158: avem primum visam augur, id. ib. 1, 180: spirantia exta, Verg. A. 4, 64; so, trepidantia exta, Ov. M. 15, 576: sacras sortes, id. ib. 11, 412: Etrusci haruspices male consulentes, Gell. 4, 5, 5.— Pass. impers. : si publice consuletur ... sin privatim, Tac. G. 10. —With dependent question: senatus pontificum collegium consuli jussit, num omne id aurum in ludos consumi necessum esset, Liv. 39, 5, 9: consulti per ludibrium pontifices, an concepto necdum edito partu rite nuberet, Tac. A. 1, 10.—

β In judic. lang., to ask advice of a lawyer, to consult , etc.: quam inanes domus eorum omnium, qui de jure civili consuli solent, Cic. Verr. 2, 1, 46, § 120: consuli quidem te a Caesare scribis: sed ego tibi ab illo consuli mallem, id. Fam. 7, 11, 2: si jus consuleres, peritissimus, Liv. 39, 40, 6: munus hoc eorum qui consuluntur, i. e. who are skilled in the law , Cic. Leg. 1, 4, 14; so id. Quint. 16, 53.— With dependent question: consulens eum, an seni jam testato suaderet ordinare suprema judicia, Quint. 6, 3, 92.—The formula usual in asking advice was, licet consulere? Cic. Mur. 13, 28; cf. Hor. S. 2, 3, 192.—

γ In publicists’ lang., to take counsel with the competent authorities, to consult : Quirites, utrum, etc., Liv. 31, 7, 2; so, senatum, Sall. J. 28, 2: senatum de foedere, id. ib. 39, 2; 62, 10: populum de ejus morte, Cic. Mil. 7, 16: plebem in omnia (tribuni), Liv. 6, 39, 2 al.—

2 Aliquid.

a To take counsel or deliberate upon something, to consider : est consulere quiddam quod tecum volo, Plaut. Most. 5, 1, 53; id. Pers. 5, 2, 63: rem delatam consulere ordine non licuit, Liv. 2, 28, 2; so, consulere et explorare rem, Cic. Att. 2, 16, 4: consulis rem nulli obscuram, Verg. A. 11, 344 al.: bis repulsi Galli quid agant consulunt, Caes. B. G. 7, 83.—

b To advise something, to give advice : tun' consulis quicquam? Ter. Ad. 127; id. Phorm. 174.— Absol. : ab re consulit blandiloquentulus, advises to his hurt , Plaut. Trin. 2, 1, 17.

II Sometimes meton. (causa pro effectu).

A To take a resolution, resolve, conclude, determine .

1 Neutr.; constr. absol. or with de aliquo or in aliquem : de nullis quam de vobis infestius aut inimicius consuluerunt, Liv. 28, 29, 8; so, de perfugis gravius quam de fugitivis, id. 30, 43, 13: in humiliores libidinose crudeliterque consulebatur, id. 3, 36, 7; so, crudeliter in deditos victosque, id. 8, 13, 15; cf. Tac. Agr. 16. —

2 Act. : quid in concilio consuluistis? Plaut. Bacch. 1, 1, 6: animum ego inducam tamen, ut illud, quod tuam in rem bene conducat, consulam, id. Cist. 3, 4: ne quid gravius de salute tuā consulas, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 16, 1: pessime istuc in te atque in illum consulis, Ter. Heaut. 437: quae reges irā inpulsi male consuluerint, Sall. C. 51, 4: nisi quod de uxore potuit honestius consuli, id. J. 95, 3.— Pass. impers. : aliter mihi de illis ac de me ipso consulendum est, Cic. Att. 7, 13, 3.—

B With the access. idea of judging, in the connection boni, optimi aliquid consulere, to excuse, take in good part, interpret favorably; be contented, pleased , or satisfied with : sit consul a consulendo vel a judicando: nam et hoc consulere veteres vocaverunt, unde adhuc remanet illud Rogat boni consulas, id est bonum judices, Quint. 1, 6, 32; cf. Paul. ex Fest. p. 41, 8 Müll.: nemo hoc rex ausus est facere, eane fieri bonis, bono genere gnatis boni consulitis? Cato ap. Gell. 10, 3, 17: boni consulendum, Varr. L. L. 7, § 40 Müll.: tu haec quaeso consule missa boni, Ov. P. 3, 8, 24; cf. id. Tr. 4, 1, 106; so, nostrum laborem, Quint. 6, prooem. § 16; Plin. Ep. 7, 12, 3: hoc munus, Sen. Ben. 1, 1, 8; id. Prov. 2, 4; id. Ep. 9, 20; 17, 9; 88, 17: quaerebat argentum avaritia: boni consuluit interim invenisse minium, Plin. 33, prooem. 2, § 4; 8, 16, 17, § 44: boni et optimi consulere, Ap. Met. 8, 9, 19.— Hence,

1 consultus , a, um, P. a.

A Well considered or weighed, deliberated upon, maturely pondered : bene consultum consilium surripitur saepissume, si minus, etc., Plaut. Mil. 3, 1, 5 sq.: ipsi omnia, quorum negotium est, consulta ad nos et exquisita deferunt, Cic. de Or. 1, 58, 250: neque eam usquam invenio, neque quo eam, neque quā quaeram consultum'st, I know neither , etc., Plaut. Rud. 1, 4, 6: operā consultā, with mature reflection , Gell. 7 (6), 17, 3; in the same sense, consulto consilio, Paul. Sent. 1, 9, 6: consultius est huic poenalem quoque stipulationem subjungere, it is better. more advantageous , Dig. 2, 15, 15.—

B (Acc. to I. B. 1.) Knowing, skilful, experienced, practised , esp. in law; skilled or learned in the law : non ille magis juris consultus quam justitiae fuit, Cic. Phil. 9, 5, 10: juris atque eloquentiae, Liv. 10, 22, 7: consultissimus vir omnis divini atque humani juris, id. 1, 18, 1; cf. Gell. 1, 13, 10: insanientis sapientiae, Hor. C. 1, 34, 3: universae disciplinae, Col. 11, 1, 12.—Hence, subst.: consultus , i, m., a lawyer : tu consultus modo rusticus, Hor. S. 1, 1, 17; id. Ep. 2, 2, 87; 2, 2, 159; Ov. A. A. 1, 83.— Esp. with juris, often written as one word, jūrisconsultus , i, m., v. h. v.— Absol. : ut natura non disciplinā consultus esse videatur, Cic. Caecin. 27, 78: consultorum alterum disertissimum, disertorum alterum consultissimum fuisse, id. Brut. 40, 148: consultiores sibimet videntur Deo, Tert. adv. Marc. 2, 2.—

2 Subst.: consultum , i, n.

A (Acc. to I. B. 1. b.) A consultation, inquiry of a deity : Sostratus (sacerdos) ubi laeta et congruentia exta magnisque consultis annuere deam videt, etc., Tac. H. 2, 4.—

B (Acc. to II.) A decree, decision, resolution, plan; so first, Senatus consultum, or in one word, Senatusconsultum , a decree of the Senate (most freq. in all periods; the senatus consulta were not, like the plebiscita, the supreme law of the republic; but under the emperors, all new laws took this form, v. esp. Sandars, Introd., Just. Inst. § 15; 1, 2, 5), Sall. C. 42, 3; Cic. Verr. 2, 4, 66, § 149: senatus consultum est quod senatus jubet atque constituit, nam cum auctus esset populus Romanus ... aequum visum est senatum vice populi consuli, Just. Inst. 1, 2, 5; for which, consulta Patrum, Hor. Ep. 1, 16, 41. —Of a decree of the Sicilian council: ne senatus consultum Siculi homines facere possent, Cic. Verr. 2, 4, 65, § 146.—Also in other connections: facta et consulta fortium et sapientium, Cic. Leg. 1, 24, 62; cf.: facta consultaque Alexandri, Sall. H. 3, 7 Dietsch: consulta et decreta, id. J. 11, 5: consulta sese omnia cum illo integra habere, all objects of consultation, plans , id. ib. 108, 2; cf.: ab occultis cavendum hominibus consultisque, plans , Liv. 25, 16, 4; and: approbare collegam consulta, id. 10, 39, 10: dum consulta petis, responses, oracles, divinations , Verg. A. 6, 151: tua magna, decisions , id. ib. 11, 410; so, mollia, Tac. A. 1, 40: mala, id. ib. 6, 6: ex consulto factum, purposely, voluntarily , Auct. Her. 2, 30, 49.—Hence, adv., considerately, deliberately, designedly, on purpose .

α Form consultō (class. in prose and poetry): utrum perturbatione aliquā animi an consulto et cogitata fiat injuria, Cic. Off. 1, 8, 27; Plaut. Poen. 3, 5, 43; Cic. N. D. 1, 31, 85; id. Leg. 1, 8, 25; Caes. B. G. 5, 16; 5, 37; Sall. J. 60, 5; 64, 5; Quint. 8, 4, 19; Tac. A. 4, 16; Suet. Caes. 56; * Hor. S. 1, 10, 14 al. —

β Form consultē (mostly ante- and post-class.): qui consulte, docte atque astute cavet, Plaut. Rud. 4, 7, 14: caute atque consulte gesta, Liv. 22, 38, 11; Spart. Had. 2.— Comp. , Liv. 22, 24, 3; Tac. H. 2, 24. — Sup. , Capitol. Pert. 7.

Related Words