curo

A New Latin Dictionary by Charlton T. Lewis Ph.D. and Charles Short, LL. D.

cūro (old orthog. COERO and COIRO, Inscr. Orell. 31; 560; 570: coeret, coerari, coerandi, Cic. Leg. 3, 4, 10), āvi, ātum, 1 (perf. subj. curassis, Plaut. Most. 2, 2, 93; id. Ps. 1, 3, 3; id. Poen. 3, 1, 50; inf. pass. curarier, id. Capt. 3, 5, 79), v. a. [cura], to care for, take or have care of, to be solicitous for, to look or attend to, trouble one's self about, etc. (very freq. in every period and species of composition); constr. with the acc., the acc. with the gerundive, the inf. with ut, ne, the simple subj., the dat. or absol.

I In gen.

1 Of persons.

α With acc.: curare omnia studiosissime ac diligentissime, Cic. Fam. 4, 13, 7; cf.: diligenter praeceptum, Nep. Eum. 9, 5: magna di curant, parva neglegunt, Cic. N. D. 2, 66, 167: negotia aliena, id. Top. 17, 66; Hor. S. 2, 3, 19: mandatum, Cic. Att. 5, 7 init. : cenam, Plaut. Rud. 4, 6, 11; cf. opsonium, id. Merc. 3, 3, 22: domum, to cleanse , Petr. 71, 7: vestimenta curare et polire, Dig. 47, 2, 12 pr.: funus, Ter. And. 108 Ruhnk.; cf. in this sense, cadaver, Suet. Ner. 49; and: Aegyptii jussi corpus Alexandri suo more curare, Curt. 10, 10, 13; in other connections, curare corpus means to nourish, take care of one's self, to refresh, invigorate one's self , Lucr. 2, 31; 5, 937: nunc corpora curare tempus est, Liv. 21, 54, 2; 3, 2, 10; 26, 48, 3; Curt. 3, 8, 22 al.; in the same sense, membra, Hor. S. 2, 2, 81: cutem, id. Ep. 1, 2, 29; 1, 4, 15: pelliculam, id. S. 2, 5, 38: se, Ter. Ad. 763; Cic. Phil. 9, 3, 6; id. de Or. 3, 61, 230; cf.: se suamque aetatem, Plaut. Ps. 4, 7, 34: virum, Tib. 1, 5, 33; and in part. perf. : curati cibo, Liv. 9, 37, 7: omnes vinoque et cibo curatos domos dimisit, id. 34, 16, 5: vineam, to tend , Cato ap. Plin. 17, 22, 35, § 195; cf. apes, Col. 9, 14 et saep.: res rationesque eri, to superintend , Plaut. Ps. 2, 2, 32: pensa ac domos, of the women of the family, Mel. 1, 9, 6: sociorum injurias, Sall. J. 14, 19: sublimia, Hor. Ep. 1, 12, 15; cf. id. ib. 1, 4, 5: preces (Diana), id. C. S. 71: prodigia, to endeavor to avert, ward off , Liv. 1, 20, 7 et saep.: munus te curaturum scio, Ut mittas mihi, Plaut. Truc. 2, 4, 79; cf.: aquam mulsam prope ut sit, Varr. R. R. 3, 16, 28: te multum amamus, quod ea (signa) abs te diligenter parvoque curata sunt, provided , Cic. Att. 1, 3, 2; cf. II. C. infra: ego illum cum curā magnā curabo tibi, Plaut. Men. 5, 4, 7 and 9; so, aliquem, id. Stich. 1, 2, 39; 5, 3, 9; Cic. Ac. 2 ( Luc. ), 38, 121: curatur a multis, timetur a pluribus, is courted (cf. θεραπεύειν), Plin. Ep. 1, 5, 15 et saep.—With a negative: quos peperisti ne cures, be unconcerned , Enn. ap. Serv. ad Verg. A. 9, 656; Plaut. Poen. 3, 1, 50: alii, quasi corpus nullum sit hominis, ita praeter animum nihil curant, care for nothing except the mind , Cic. Fin. 4, 14, 36: viri nihil perjuria curant (with nihil metuere), Cat. 64, 148: non ego istuc curo, qui sit, unde sit, Plaut. Most. 3, 1, 95: alia cura, a conversational expression (lit. trouble yourself about something else; hence), do not trouble yourself, never mind , id. Mil. 3, 3, 55 and 60; and in like sense, aliud cura, Ter. Phorm. 235.—

β With acc. and gerundive, to cause something to be done, to order, to urge on , etc. (in good prose and very freq.; predominant in Caesar): pontem in Arari faciundum, Caes. B. G. 1, 13: obsides inter eos dandos, id. ib. 1, 19; 3, 11; 4, 29 et saep.: buculam faciendam, Cic. Div. 1, 24, 48: epistulam mihi referendam, id. Att. 8, 5, 1: fratrem interficiendum, Nep. Timo l. 1, 4 al.—

γ With part. perf pass. : inventum tibi curabo et mecum adductum Tuom Pamphilum, Ter. And. 684.—

δ With inf. (most freq. with a negative): ea nolui scribere, quae nec indocti intellegere possent, nec docti legere curarent, would take the trouble , Cic. Ac. 1, 2, 4; so negatively, id. de Or. 1, 20, 91; id. Fam. 1, 9, 16; cf.: nihil Romae geritur, quod te putem scire curare, id. ib. 9, 10, 1; 3, 8, 7; Suet. Caes. 86; Hor. C. 2, 13, 39; id. Ep. 1, 17, 58; id. A. P. 133; 297; Ov. M. 11, 370; 11, 682 et saep.—Affirmatively: si qui sunt, qui illud curent defendere, Cic. Tusc. 5, 31, 87: qui istas res scire curavit, id. Fl. 27, 64: mando tibi, uti cures lustrare, Cato R. R. 141: aspice, si quid Et nos, quod cures proprium fecisse, loquamur, Hor. Ep. 1, 17, 5; 1, 16, 17; id. A. P. 35; 460 sq.; Suet. Dom. 20; id. Gram. 24.—

ε With acc. and inf. pass. : neque vero haec inter se congruere possent, ut natura et procreari vellet et diligi procreatos non curaret, Cic. Fin. 3, 19, 62: symbolos proponi et saxis proscribi curat, Just. 2, 12, 2; 3, 5, 12.—

ζ With nom. and inf.: ego capitis mei periculo patriam liberavi, vos liberi sine periculo esse non curatis, Auct. Her. 4, 53, 66. —

η With ut, ne , or a simple subj. : pater curabit ut, etc., Plaut. Am. 1, 2, 25 sq.: si fecisset, se curaturam, ut, etc., Cic. Div. 1, 24, 48; Quint. 4, 2, 47; Suet. Aug. 92.—So in concluding letters: cura ut valeas, take care of yourself, be careful of your health (for which da operam ut valeas, fac valeas, et al. sim.), Cic. Fam. 7, 5, 3; 7, 6, 2; 7, 15, 2; 7, 20, 3; id. Q. Fr. 3, 4, 6; 3, 8, 6; id. Att. 1, 5, 8; 2, 2, 3 et saep.: omnibus rebus cura et provide, ne quid ei desit, id. ib. 11, 3, 3; Quint. 1, 1, 34; 2, 5, 24; Suet. Aug. 94 et saep.: ne illa quidem curo mihi scribas, quae, etc., Cic. Fam. 2, 8, 1: jam curabo sentiat, quos attentarit, Phaedr. 5, 2, 6; Petr. 58, 2: curare uti Romae ne essent, Suet. Rhet. 1 init.

θ With dat. (ante-and post-class.): illis curandum censeo, Plaut. Rud. 1, 2, 92; so, omnibus, Att. ap. Macr. S. 6, 1: rebus publicis, Plaut. Trin. 4, 3, 50: rebus alienis, id. Truc. 1, 2, 41: rebus meis, Ap. Mag. p. 297.—

ι With quod : nam quod strabonus est, non curo, Petr. 68, 8.—

κ With de : vides, quanto hoc diligentius curem quam aut de rumore aut de Pollione, Cic. Att. 13, 21, 3.—

λ Absol. : curasti probe, Ter. And. 847; cf. Plaut. Rud. 2, 3, 50: abi intro; ego hic curabo, id. Bacch. 2, 2, 49; id. Pers. 1, 3, 5: ubi quisque legatus aut tribunus curabat, commanded , Sall. J. 60, 1; cf.: in eā parte, id. ib. 60, 5: in postremo loco cum equitibus, id. ib. 46, 7.—

μ Impers. : curabitur, Plaut. Capt. 3, 5, 70; id. Men. 3, 3, 15; Ter. And. 403: curetur, id. Hec. 257. —

2 Of things (poet.): quae causa suscipienda curarit sollemnia sacra, Lucr. 5, 1163: nec vera virtus Curat reponi deterioribus, Hor. C. 3, 5, 30; with ut , Lucr. 5, 1015; 3, 127; 6, 231 Lachm.; with ne : quod ne miremur sopor atque oblivia curant, id. 4, 826 (822).—

II In partic., t. t.

A In state affairs, to take the charge of, to manage the business of, to do a thing in behalf of the state, to administer, govern, preside over, command , etc.

α With acc.: bellum maritimum curare, Liv. 7, 26, 10; so, Asiam, Tac. A. 4, 36: Achaiam, id. ib. 5, 10: superioris Germaniae legiones, id. ib. 6, 30; cf. id. ib. 1, 31; cf.: duabus his artibus ... se remque publicam curabant, Sall. C. 9, 3. —

β Absol. : Faesulanum in sinistrā parte curare jubet, Sall. C. 59, 3; cf. id. J. 46, 7: duo additi qui Romae curarent, Tac. A. 11, 22.—

B In medic. lang., to heal, cure .

α With acc.: an quod corpora curari possint, animorum medicina nulla sit? Cic. Tusc. 3, 2, 4; id. Clu. 14, 40: adulescentes gravius aegrotant, tristius curantur, id. Sen. 19, 67; Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 5: aegrum, Liv. 5, 5, 12: quadrupedes, Quint. 2, 10, 6: aliquem frigidis, Suet. Aug. 81: aliquem radice vel herbā, Hor. Ep. 2, 2, 151 et saep.: morbos, Cels. prooem.; Quint. 2, 3, 6; Curt. 5, 9, 3; 7, 1, 22: vulnus, Liv. 2, 17, 4; Quint. 4, 2, 84 et saep.: apparentia vitia, Quint. 12, 8, 10. —Rarely, to operate : qui ferrum medici prius quam curetur aspexit, Quint. 4, 5, 5. —

β Absol. : medicinae pars, quae manu curat, Cels. 7 praef.; so Quint. 2, 17, 39 al. —Hence, P. a. as subst.: cūrans , antis, m., = medicus, a physician : plurimi sub alterutro curantis errore moriuntur, Cels. 3, 8, 5.—Also cūrandus , i, m., the patient : nisi festinare curandi imbecillitas cogit, Col. 7, 2, 12.—

b Trop. (ironically): cum provinciam curarit, sanguinem miserit, mihi tradiderit enectam, etc., Cic. Att. 6, 1, 2: reduviam (corresp. with capiti mederi), id. Rosc. Am. 44, 128.—

C In mercantile lang., to take care of money matters, to adjust or settle, pay , etc.: (nummos) pro signis, Cic. Att. 1, 8, 2; cf.: pecuniam pro eo frumento legatis, Liv. 44, 16, 2: dimidium pecuniae redemptori tuo, Cic. Q. Fr. 2, 4, 2; id. Quint. 4, 15: me cui jussisset curaturum, that I would make payment according to his direction , id. Fam. 16, 9, 3.— Hence, cūrātus , a, um, P. a. (acc. to I.).

1 Earnest, anxious (post-Aug.): curatissimae preces, Tac. A. 1, 13 fin. : interim me quidam ... secreto curatoque sermone corripit, monet, etc., Plin. Ep. 9, 13, 10.—

2 Taken care of, managed, attended to : boves curatiores, Cato R. R. 103: sacra, Cic. Balb. 24, 55: nitida illa et curata vox, Quint. 11, 3, 26.—Adv.: cūrātē , carefully, diligently; only in comp. : curatius disserere, Tac. A. 2, 27; 14, 21; 16, 22; Plin. Ep. 1, 1, 1.

Related Words