divus

A New Latin Dictionary by Charlton T. Lewis Ph.D. and Charles Short, LL. D.

dīvus, a, um, also dīus, a, um, (without the digamma) adj. [δῖος], of or belonging to a deity, divine.

I Prop. (mostly archaic and poet.). As an adj. very rarely: res divas edicit, Naev. ap. Non. 197, 15; so, diva caro, Prud. Psych. 76: DIUM fulgur appellabant diurnum, quod putabant Jovis, ut nocturnum Summani, Paul. ex Fest. p. 75, 14 Müll.—Far more freq.,

B Subst.: dīvus ( dīus ), i, m., and dīva ( dia ), ae, f., a god , a goddess , a deity.

α Form dīvus : si divus, si diva, esset, etc., a precatory formula in Liv. 7, 26; cf. ib. 29, 27; 8, 9: is divus (sc. Apollo) exstinguet perduelles vestros, Carm. Marcii, ib. 25, 12; cf.: dive, quem proles Niobea, etc., Hor. C. 4, 6, 1: mortalin' decuit violari vulnere divum? Verg. A. 12, 797: utinam me divi adaxint ad suspendium, Plaut. Aul. 1, 1, 11: divi, Lucr. 6, 387; Verg. A. 3, 363; 12, 28; Hor. C. 4, 2, 38 al.: divos, Plaut. Mil. 3, 1, 133; Cic. Leg. 2, 8; Verg. E. 1, 42; id. A. 3, 222; Hor. C. 2, 8, 11; id. S. 2, 3, 176 et saep.: divumque hominumque pater, rex, Enn. ap. Varr. L. L. 5, § 65 Müll.; Verg. A. 1, 65; 2, 648; 10, 2 et saep.: divom atque hominum clamat fidem, Plaut. Aul. 2, 4, 20; cf.: pro divum fidem, Ter. Ad. 746; more rarely, divorum, Verg. A. 7, 211: (munera) digna diva venustissima Venere, Plaut. Poen. 5, 4, 4: Turni sic est affata sororem Diva deam, i. e. Juno , Verg. A. 12, 139; cf. id. ib. 1, 447; 482: Diva Bona for Bona Dea, Ov. F. 5, 148: divos scelerare parentes, the family gods = θεοὶ πατρῷοι, Cat. 64, 404.—

β Form dīus : Dii Indigetes Diique Manes, a precatory formula in Liv. 8, 9: Dia Dearum, Enn. ap. Fest. p. 301 Müll. (Ann. v. 22, ed. Vahl.); cf.: DEA DIA, i. e. Ceres , Inscr. Orell. 961 and 1499: Venus pulcherrima dium, Enn. ap. Prob. ap. Verg. E. 6, 31.—

II Transf.

A Godlike , divine , an epithet applied to any thing deified or of extraordinary excellence or distinction: urbi Romae divae, Liv. 43, 6; cf. sarcastically: est ergo flamen, ut Jovi, etc., sic divo Julio M. Antonius, Cic. Phil. 2, 43: Romule die, Enn. ap. Cic. Rep. 1, 41, 64 (Ann. v. 115, ed. Vahl.): Ilia dia nepos, id. ap. Fest. p. 286, 16 Müll. (Ann. v. 56, ed. Vahl.): dia Camilla, Verg. A. 11, 657: dias in luminis oras, Lucr. 1, 22; so, Voluptas, id. 2, 172: otia, id. 5, 1389: profundum (cf. ἅλς δῖα), Ov. M. 4, 537: sententia Catonis, Hor. S. 1, 2, 32: poëmata, Pers. 1, 31 et saep.—After the Aug. period divus became a frequent epithet for the deceased Roman emperors in the historians, and on coins and inscriptions, Suet. Dom. 23; Liv. Epit. 137.—

B dīvum , i, n., the sky , Varr. L. L. 5, § 65 Müll.—Esp. freq., sub divo, like sub Jove, under the open sky , in the open air , Cic. Verr. 2, 1, 19 Zumpt N. cr.; Varr. L. L. l. l.; Cels. 1, 2; Suet. Caes. 72; Verg. G. 3, 435; Hor. C. 2, 3, 23 et saep.: sub divum rapiam, id. ib. 1, 18, 13.

Related Words