exordĭum, ii, n. [exordior, I.].
I Prop., the beginning , the warp of a web (rare): non possum togam praetextam sperare, cum exordium pullum videam, Quint. 5, 10, 71.—
II Transf., in gen., a beginning , commencement (the usual meaning; syn.: initium, principium, primordium): neve inde navis inchoandae exordium Coepisset, quae, etc., Enn. ap. Auct. Her. 2, 22, 34 (Trag. v. 282 ed. Vahl.): hujus quoque exordium mali, quoniam principium boni diximus, explicemus, Cic. Inv. 1, 3, 3; cf.: institutae rei publicae clarum ac tam omnibus notum, id. Rep. 2, 2: a qua totius vitae ducat exordium, id. Fin. 5, 7, 18; cf.: a quibus temporibus scribendi capiat exordium, id. Leg. 1, 3, 8: paene ab exordio Urbis, Suet. Vesp. 8; id. Tib. 42: tertius (annus) a prima vigilia sumens exordium, Amm. 26, 1, 9.—In plur.: rerum, Lucr. 2, 333; 3, 31; 4, 114; cf. Verg. E. 6, 33: priva animaï, Lucr. 3, 380: solis lunaeque, id. 5, 471: rationis, id. 1, 149: primae pugnae, Verg. A. 7, 40 et saep.—
B In partic., of speech: saepe animadverti, summos oratores in dicendi exordio permoveri, Cic. de Or. 1, 27, 122: ergo ita nascetur exordium, id. Tusc. 1, 4 fin. —As part of a speech or writing, the introduction , exordium , proëm , preface (syn.: prooemium, praefatio, prologus): exordium est principium orationis, per quod animus auditoris aut judicis constituitur vel apparatur ad audiendum, Auct. Her. 1, 3, 4; cf. Quint. 4, 1, 1 sq.: tum denique id, quod primum est dicendum, postremum soleo cogitare, quo utar exordio, Cic. de Or. 2, 77 fin. : proximus liber a prima parte, id est exordio incipiet, Quint. 3, 11, 28; 1, 12, 19: in exordio pro Milone, id. 9, 4, 133; 9, 4, 74 et saep.— In plur., Quint. 11, 3, 161: quae prima exordia sumat? Verg. A. 4, 284.—
2 Transf., a writing , treatise , in gen., Col. 5, 11, 13; 7, 5, 1; 7, 12, 1 al.