fĕrē and fermē (fĕrĕ, Aus. Epigr. 10, 5, 5), adv. [Sanscr. dhar-, dhar-ami, to bear, support; Gr. root, θρα-, in θρῆνυς, stool, θρόνος, seat; Lat. firmus; cf.: forma, forum. Ferme is perh. a sup. form for ferime, v. Rib. Lat. Part. p. 6 sq. Erroneously, Varr.: ferme dicitur quod nunc fere: utrumque dictum a ferendo, quod id quod fertur est in motu atque adventat, L. L. 7, § 92 Müll.], approximately, closely, in two senses.
I With the idea of approach predominant, nearly , almost , well-nigh , within a little , for the most part , about (esp. with words of number, quantity, multitude; cf.: plerumque, vulgo).
a Form fere: fere sexennis, Plaut. Poen. 4, 2, 80: abhinc menses decem fere, Ter. Hec. 822; cf.: fere abhinc annos quindecim, id. Phorm. 1017: fere in diebus paucis, quibus haec acta sunt, Chrysis vicina haec moritur, soon , only a few days after , id. And. 104: quinta fere hora, about the fifth hour , Cic. Pis. 6, 13: hora fere tertia, id. Att. 14, 20, 1: tertia fere vigilia, Caes. B. G. 4, 23, 1: sexcentos fere annos, Cic. Rep. 1, 48: sexto decimo fere anno, id. ib. 2, 33: anno fere ante, quam consul est declaratus, id. ib. 1, 5: anno fere centesimo et quadragesimo post mortem Numae, id. ib. 2, 15; cf.: anno trecentesimo et quinquagesimo fere post Romam conditam, id. ib. 1, 16: decem fere annis post primos consules, id. ib. 2, 32; cf. also: decessit fere post annum quartum quam, etc., Nep. Arist. 3 fin. : meus fere aequalis, Cic. Brut. 48, 179; cf. id. Off. 3, 1, 1: ipsa Peloponnesus fere tota in mari est, id. Rep. 2, 4, 8; cf.: totius fere Galliae legati ad Caesarem gratulatum convenerunt, Caes. B. G. 1, 30, 1: totis fere a fronte et ab sinistra parte nudatis castris, id. ib. 2, 23, 4: rerum omnium fere modus, Cic. Rep. 6, 18; cf.: quam fere omnium constans et moderata ratio vitae, id. Clu. 16, 46: ex omnibus fere partibus, Caes. B. G. 7, 19: in reliquis fere rebus, id. ib. 6, 13, 3: omnes fere, Cic. Fam. 6, 10, 3; Caes. B. G. 2, 25, 1; 4, 20, 1; Nep. Arist. 2, 3; id. Chabr. 3, 4; Liv. 21, 60, 9; Suet. Caes. 87; and in the order fere omnes, Caes. B. G. 5, 13, 1; 5, 23, 4: cujus disputationis fuit extremum fere de immortalitate animorum, Cic. Lael. 4, 14; cf.: Phalereus ille Demetrius ultimus est fere ex Atticis. Quint. 10, 1, 80: cum fere e regione castris castra poneret, Caes. B. G. 7, 35, 1; id. ib. 3, 12, 1: plus fere, Plaut. Truc. 1, 1, 45: semper fere, Cic. de Or. 2, 6, 22: satis fere diximus, id. Off. 1, 18, 60: tantum fere, almost only , id. Rep. 2, 18 fin. : Lycurgus eadem vidit fere, id. ib. 2, 23: haec fere, id. ib. 1, 34 fin. ; cf.: hoc fere ab reliquis differunt, quod, in this chiefly , Caes. B. G. 6, 18, 3: haec fere dicere habui, Cic. N. D. 3, 39, 93: haec erant fere, quae, etc., id. Fam. 12, 5 fin. ; 12, 30 fin. ; id. Att. 2, 16, 1; id. Or. 54, 182; id. Ac. 2 ( Luc. ), 32, 102: exposui fere non philosophorum judicia, sed, etc., id. N. D. 1, 16, 42; cf.: sic fere componendum, quomodo pronuntiandum erit, Quint. 9, 4, 138: fere eodem pacto, quo, Hor. Ep. 1, 6, 10: et fere apparet, quid in invidiam, etc. ... dicendum sit, Quint. 5, 12, 16.—
b Form ferme: hoc factum est ferme abhinc biennium, Plaut. Bacch. 3, 2, 4; so, abhinc annos ferme L., Vell. 2, 90 fin. : nam ferme ante annos DCCCCL. floruit, id. 1, 5, 3: intra XII. ferme annos, id. 2, 11 fin. : duodequadragesimo ferme anno, ex quo regnare coeperat Tarquinius, Liv. 1, 40: mille ferme delecti propugnatores onerariis imponuntur, id. 30, 10; cf.: pars ferme dimidia, id. 42, 51: a quo (flumine) aberat mons ferme milia viginti, Sall. J. 48, 3; cf.: in tumulo quatuor ferme milia distante ab castris regiis consedit, Liv. 30, 8: abest ab Carthagine quindecim milia ferme passuum locus, id. 30, 9: ferme eadem omnia, quae, etc., Ter. Phorm. 914: cum ferme cunctos proceres cum honore nominavisset, Tac. A. 3, 76: mihi quidem aetas acta est ferme, for the most part , about , Plaut. Trin. 2, 2, 38.
II With the idea of nearness or closeness predominant, quite , entirely , just.
a Form fere: domum revortor maestus atque animo fere conturbato, quite distracted , Ter. Heaut. 121: quod statuas quoque videmus ornatu fere militari, quite military , Cic. Off. 1, 18, 61: paria esse fere peccata, quite equal , Hor. S. 1, 3, 96: etsi nobis, qui id aetatis sumus, evigilatum fere est, tamen, etc., entirely , sufficiently , Cic. Rep. 3, 29: cum circa hanc fere consultationem disceptatio omnis verteretur, just on this debated point , Liv. 36, 7, 1: jamque fere, just now , Enn. ap. Non. 217, 11; and ap. Charis. p. 114 P. (Ann. v. 286 and 580 ed. Vahl.); Verg. A. 3, 135; 5, 327; 835; cf.: jam fere, Enn. ap. Non. 355, 17 (Trag. v. 201 ed. Vahl.); and: jam ... fere, id. ap. Varr. L. L. 7, § 46 Müll. (Ann. v. 447 ed. Vahl.): sermo qui tum fere multis erat in ore, just then , Cic. Lael. 1, 2.—
b Form ferme: circumvenire video ferme injuria, altogether wrong , Naev. ap. Varr. L. L. 7, § 92 Müll. (Rib. Trag. Fragm. p. 12); cf.: ferme aderant ratibus, just , Enn. ib. § 23 Müll. (Ann. v. 602 ed. Vahl.); so, quod ferme dirum in tempus cecidere Latinae, Cic. Poët. Div. 1, 11, 18; and: sed eum constabat virum esse ferme bonum, Gell. 14, 2, 5: ferme ut quisque rem accurat suam, Sic ei procedunt post principia denique, Plaut. Pers. 4, 1, 4; so, ferme ut pueri, Ter. Hec. 312: jam ferme moriens me vocat, just dying , id. And. 284.—
B In partic.
1 With negatives, scarcely , hardly.
a (= vix, non facile.) Form fere: nihil aut non fere multum differre, Cic. Brut. 40, 150: nemo fere saltat sobrius, id. Mur. 6; id. de Or. 1, 25, 116: nihil fere intelligit, id. Off. 3, 3, 15: non fere labitur, id. Fin. 1, 6, 18: quod non fere ante auctumnum Elaver vado transiri solet, Caes. B. G. 7, 35, 1: duo spondei non fere jungi patiuntur, Quint. 9, 4, 101: in se dicere non est fere nisi scurrarum, id. 6, 3, 82: denique ex bellica victoria non fere quemquam est invidia civium consecuta, hardly any one , Cic. Sest. 23, 51: rationem sententiae suae non fere reddere, id. Tusc. 1, 17, 38: nec adhuc fere inveni, qui, etc., id. Att. 7, 6, 1; cf.: quod non fere contingit, nisi, etc., id. Lael. 20, 72: nec rei fere sane amplius quicquam fuit, Ter. Heaut. 55: in qua (disputatione) nihil fere, quod magno opere ad rationes omnium rerum pertineret, praetermissum puto, Cic. Rep. 1, 8 fin. : tum est Cato locutus; quo erat nemo fere senior temporibus illis, nemo prudentior, id. Lael. 1, 5: dixit, hunc ne in convivio quidem ullo fere interfuisse, id. Rosc. Am. 14: neque ullum fere totius hiemis tempus sine sollicitudine Caesaris intercessit, Caes. B. G. 5, 53, 5: neque enim fere iam est ullus dies occupatus, ut nihil, etc., Quint. 10, 7, 27.—With a neg. interrog.: nam quid fere undique placet? Quint. 1, 2, 15.—
b Form ferme: hoc non ferme sine magnis principum vitiis evenit, Cic. Rep. 1, 45 fin. ; id. Tusc. 5, 38, 111: quod non ferme decernitur, nisi, etc., Liv. 22, 9, 8; 24, 25, 9: voluptatibus erant inferiores, nec pecuniis ferme superiores, Cic. Rep. 2, 34 fin. ; so, nec ferme res antiqua alia est nobilior, Liv. 1, 24: facio, quod manifesto moechi haud ferme solent, Plaut. Poen. 4, 2, 40; so Ter. And. 460: haud ferme, Liv. 21, 7, 9; 27, 28, 14: ut eo nihil ferme quisquam addere posset, Cic. Brut. 43, 161: quia nemo ferme huc sine damno devortitur, Plaut. Men. 2, 1, 39: non ferme facilius aliquid tenere, Cic. Rep. 2, 5 fin. ; 1, 45, 69.—
2 Of time (in the usual course of things; opp. to sometimes, now and then), in general , generally , usually , commonly.
a Form fere: Fit fere, ut, etc., Cic. Rep. 6, 10; cf.: jam hoc fere sic fieri solere accepimus, id. de Imp. Pomp. 9, 24: quod fere solet fieri, id. Inv. 1, 29, 46; cf. also: ut fere fit, id. ib. 2, 4, 14: nam fere maxima pars morem hunc homines habent, Plaut. Capt. 2, 1, 36: quod fere libenter homines id, quod volunt, credunt, Caes. B. G. 3, 18, 6: aedificio circumdato silva (ut sunt fere domicilia Gallorum, etc.), id. ib. 6, 30, 3: ruri fere se continebat, Ter. Phorm. 363: nam fere non difficile est invenire, quid, etc., Auct. Her. 2, 18, 27: in eum fere est voluntas nostra propensior, Cic. Off. 2, 20, 69: sic omnia nimia in contraria fere convertuntur, id. Rep. 1, 44: quod in illis singuli fuissent fere, qui, etc., id. ib. 2, 1: nominatim fere referri, quid, etc., id. de Or. 2, 33, 142: nigra fere terra, commonly black , Verg. G. 2, 203: qui timet his adversa, fere miratur eodem quo cupiens pacto, Hor. Ep. 1, 6, 9.—Strengthened by plerumque or plerique : hic solebamus fere Plerumque eam operiri, Ter. Phorm. 89; cf. corresp. to plerumque: fortuna eos plerumque efficit caecos, quos complexa est: itaque efferuntur fere fastidio et contumacia, Cic. Lael. 15, 54: adducto fere vultu, plerumque tacitus, Suet. Tib. 68: non sunt vitiosiores, quam fere plerique, qui avari avaros ... reprehendunt, Cic. Tusc. 3, 30, 73.—Opp. raro , interdum , saepe : fere praedicta aetas laeto solo truncoque tres materias, raro quatuor desiderat, Col. 4, 17, 5; cf.: fereque id in capillo fit, rarius in barba, Cels. 6, 2: ipse Circenses ex amicorum fere libertinorumque cenaculis spectabat, interdum e pulvinari, Suet. Aug. 15: in consulatu pedibus fere, extra consulatum saepe adaperta sella per publicum incessit, id. ib. 53.—
b Form ferme: quod ferme evenit, Cic. Rep. 1, 42: nam ferme apud Numidas in omnibus proeliis magis pedes quam arma tuta sunt, Sall. J. 74 fin. : inculta ferme vestiuntur virgultis vepribusque, Liv. 21, 54: intacta invidia media sunt: ad summa ferme tendit, id. 45, 35; cf.: mobilis et varia est ferme natura malorum, Juv. 13, 236: ceterum parva quoque (ut ferme principia omnia), Liv. 7, 2: ut ferme ad nova imperia, Tac. A. 2, 2: quae antea dictatorum et consulum ferme fuerant beneficia, Liv. 9, 30, 3: nocte ferme proficiscebantur, id. 34, 13, 3.