hăbēna, ae, f. [habeo; lit., that by which a thing is held; hence, in partic.], a thong, strap.
I Lit.: ille (turbo) actus habenā, Verg. A. 7, 380: cum jaculum parvā Libys amentavit habenā, Luc. 6, 221: Balearis tortor habenae, id. 3, 710: in scalis latuit metuens pendentis habenae, i. e. of the whip-lash , whip , Hor. Ep. 2, 2, 15: molles galeae habenae, Val. Fl. 6, 365: plantarum calces tantum infimae teguntur: cetera prope nuda et teretibus habenis vincta sunt, shoestrings , Gell. 13, 21, 5.—
B Esp., a rein (usually in plur.; cf.: lorum, corrigia): exhortatur equos, quorum per colla jubasque Excutit habenas, Ov. M. 5, 404; cf.: omnes effundit habenas, Verg. A. 5, 818; so of the reins, id. ib. 10, 576; 11, 600; 670; 765 et saep.: quam potuit effusissimis habenis, stationem hostium invadit, Liv. 37, 20, 10.—Poet.: pedes aequat habenas, the riders , Val. Fl. 6, 95.—
II Transf.
A A small strip of diseased flesh cut out from the body : tenuis excidenda habena est, Cels. 7, 17 fin. ; cf.: habenula.—Far more freq.,
B In gen., a rein; also abstr., direction , management , government : quis regere immensi summam, quis habere profundi indu manu validas potis est moderanter habenas? Lucr. 2, 1096: fluminibus vestris totas immittite habenas, give the reins to , Ov. M. 1, 280; Val. Fl. 6, 391: (ventis) regem dedit, qui foedere certo Et premere et laxas sciret dare jussus habenas, Verg. A. 1, 63: furit immissis Vulcanus habenis, id. ib. 5, 662: classique immittit habenas, id. ib. 6, 1; cf. Lucr. 5, 787; Verg. G. 2, 364: vates rege vatis habenas, Ov. F. 1, 25: legum, Poët. ap. Cic. de Or. 3, 41, 166: commodissimum est quam laxissimas habenas habere amicitiae, quas vel adducas cum velis vel remittas, Cic. Lael. 13, 45: alicui moderandi et regendi sui potestatem quasi quasdam habenas tradere, id. de Or. 1, 52, 226; id. Rep. 1, 5: accepisse Numam populi Latialis habenas, Ov. M. 15, 481; cf. also: rerumque reliquit habenas, Verg. A. 7, 600: linquam datas habenas, Val. Fl. 1, 560: irarumque omnes effundit habenas, Verg. A. 12, 499.—In sing.: Latiae diffisus habenae, i. e. of the Roman dominion , Sil. 13, 34; Gell. 14, 1, 4.