immunis

A New Latin Dictionary by Charlton T. Lewis Ph.D. and Charles Short, LL. D.

immūnis (inm- and archaic in-moenis), e, adj. [in-munus], free or exempt from a public service, burāen, or charge (class.; cf.: expers, exsors).

I Lit.: melius hi quam nos, qui piratas immunes, socios vectigales habemus, Cic. Off. 3, 11, 49: quid immunes? hi certe nihil debent, id. Verr. 2, 5, 21, § 53: sine foedere immunes civitates ac liberae, id. ib. 2, 3, 6, § 13; id. Font. 4, 7: immunis militiā, Liv. 1, 43, 8: Ilienses ab omni onere immunes praestitit, Suet. Claud. 25: qui agros immunes liberosque arant, i. e., free from taxes , tax-free , Cic. Verr. 2, 2, 69, § 166; cf. id. Agr. 3, 2, 9: duo milia jugerum Sexto Clodio rhetori assignasti, et quidem immunia, Suet. Rhet. 5.—

β With gen.: immunes portoriorum, Liv. 38, 14: ceterorum immunes nisi propulsandi hostis, Tac. A. 1, 36.—

B Transf., beyond the polit. and milit. sphere, free or exempt from , that contributes or gives nothing (mostly poet.): non cnim est inhumana virtus neque immunis neque superba, inactive , Cic. Lael. 14, 50: quem scis inmunem Cinarae placuisse rapaci, who made no presents , without presents , Hor. Ep. 1, 14, 33; id. C. 4, 12, 23: Enipeus, Ov. M. 7, 229: immunisque sedens aliena ad pabula fucus, doing nothing , idle , Verg. G. 4, 244: ipsa quoque immunis rastroque intacta, without compulsion , free , Ov. M. 1, 101.—In a play on the word: Ly. Civi inmuni scin quid cantari solet? ... Ph. Verum, gnate mi, is est inmunis, quoi nihil est qui munus fungatur suum, Plaut. Trin. 2, 2, 69; 73.—

β With gen.: bos curvi immunis aratri, Ov. M. 3, 11: immunes operum, id. ib. 4, 5.—

II Trop., not sharing or partaking in , free from , devoid of , without any thing (poet. and in post-Aug. prose); constr. with gen., abl., with ab , or absol.

α With gen.: aspicit urbem Immunem tanti belli, Verg. A. 12, 559: tanti boni, Ov. Tr. 4, 2, 62: mali, id. M. 8, 691: necis, exempt from , id. ib. 9, 253: caedis manus, free from , unstained with , id. H. 14, 8: delictorum paternorum, Vell. 2, 7: aequoris Arctos, not setting in , Ov. M. 13, 293 (an imitation of the Homeric ἄμμορος λοετρῶν Ὠκεανοῖο, Il. 18, 489); Ov. F. 4, 575.—

β With abl.: animum immunem esse tristitiā, Sen. Ep. 85: Cato omnibus humanis vitiis, Vell. 2, 35, 2: exercitum immunem tanta calamitate servavit, id. 2, 120, 3.—

γ With ab : immunis ab omnibus arbitris esse, Vell. 2, 14 fin. : dentes a dolore, Plin. 32, 4, 14, § 37. —

δ Absol. : immunis aram si tetigit manus, stainless , pure , Hor. C. 3, 23, 17: amicum castigare ob meritam noxiam, Inmoenest facinus, a thankless office , Plaut. Trin. 1, 1, 1; cf.: inmoene, improbum, culpandum, vel interdum munere liberatum, Gloss. Plac. p. 476.

Related Words