sŭi (gen.), dat. sĭbī̆, acc. and abl. sē or sēsē, sing. and plur. (old dat. sĭbei, C. I. L. 1, 38; 1, 1056; 1, 1180 et saep.: sibe, ib. 1, 1267; 5, 300; cf. Quint. 1, 7, 24; and v. Neue, Formenl. 2, p. 180 sq.; on the quantity of the final i, v. Ritschl, Opusc. 2, p. 632 sqq.; old acc. sed, C. I. L. 1, 196, 13 sq.; 1, 197, 21; strengthened acc. sepse = se ipse, Cic. Rep. 3, 8, 12; cf. Sen. Ep. 108, 32: semet, Hor. S. 1, 6, 78; Liv. 2, 12, 7; 2, 44, 8 al.), pron. of 3d pers. in recipr. and reflex. sense [Sanscr. sva-, svajam-, self; Gr. ἑ, ϝε, σφε (οὗ, οἷ, ἕ); cf. suus, old Lat. sovos; v. Curt. Gr. Etym. p. 396; Corss. Ausspr. 2, p. 54], of himself, of herself, of itself, of themselves; one another, each other, etc.; him, her, it, them; and, as subj. of inf., he, she, it, they (on the use of se or sese in acc., cf.: ut se dicamus, cum aliquem quid in alium fecisse ostendimus, ut puta: ille dicit se hoc illi fecisse; cum autem in se ipsum, tunc dicamus sese, velut: dixit sese hoc sibi fecisse, Charis. 1, 15, p. 86 P.; but the distinction is not commonly observed; the two forms being used indifferently, except that sese is preferred where there is emphasis, especially at the beginning or end of a clause, or in reference to a preceding ipse; v. infra; and cf. Neue, Formenl. 2, p. 182 sqq.).
I Prop., as pron. reflex. , of an object considered as receiving or affected by its own act, himself , herself , itself , themselves.
A In all clauses, referring to the grammatical subject of the clause.
1 As direct obj. of verb : dedistine gladium, quī se occideret? Plaut. Trin. 1, 2, 92: artis eloquar quem ad modum se expediant, id. ib. 2, 1, 10: se in plagas conicere, id. ib. 2, 1, 12: numquam erit alienis gravis qui suis se concinnat levem, id. ib. 3, 2, 58: se aperiunt, Ter. And. 632: adplicat ad Chrysidis patrem se, id. ib. 925: si is posset ab eā sese avellere, id. Hec. 554: hi se ad nos adplicant, id. Heaut. 393: per eos, ne causam diceret, se eripuit, Caes. B. G. 1, 4: cum ferrum se inflexisset, id. ib. 1, 25: praecipites fugae sese mandabant, id. ib. 2, 24: si se telo defenderet fur, Cic. Mil. 3, 9: Catoni licuit Tusculi se in otio delectare, id. Rep. 1, 1, 1: solum igitur quod se ipsum movet, numquam ne moveri quidem desinit, id. ib. 6, 25, 27: statim homo se erexit, id. Rosc. Am. 22, 60: majores acceperamus se a Gallis auro redemisse, Liv. 22, 59, 7: in montem sese recipere, Caes. B. G. 1, 25; 1, 26; Cic. Fin. 3, 19, 63: ad inpedimenta se conferre, Caes. B. G. 1, 26: sese alicui ad pedes proicere, id. ib. 1, 31: se gerere, to behave , Cic. Agr. 2, 19, 53: sic se res habet, ut, etc., id. de Or. 2, 67, 271; id. Fin. 1, 7, 25; 5, 10, 27 sq.: quod uxor sua ex fico se suspendisset, Quint. 6, 3, 88. — Strengthened by ipse , nom. : hic se ipsus fallit, Ter. And. 495: ut se ipse diliget, Cic. Fin. 2, 11, 33: ipse enim se quisque diligit, id. Lael. 21, 80: ita non modo superiores, sed etiam se ipse correxerat, id. Or. 52, 176: omne animal se ipsum diligit, id. Fin. 5, 9, 24: neque prius vim adhibendam putaverunt, quam se ipse indicasset, Nep. Paus. 4, 3: miles se ipse interfecit, Tac. H. 3, 51; 4, 11: ne, ignorando regem, semet ipse aperiret quis esset, Liv. 2, 12, 7: nec sese ipsi gravant, Quint. 1, 12, 10.—Sometimes acc.: inperator qui se ipsum non continet, Cic. Imp. Pomp. 13, 38: quid est enim se ipsum colligere, nisi, etc., id. Tusc. 4, 36, 78; 1, 23, 53: ut quidam imperatores se ipsos dis inmortalibus devoverent, id. N. D. 2, 3, 10: quod si se ipsos illi nostri liberatores e conspectu nostro abstulerunt, id. Phil. 2, 44, 114: admovisse semet ipsos lateri suo, Curt. 7, 1, 14: gladio se ipsam transfixit, Vell. 2, 26, 3.—In gerund. construction: ne sui in perpetuum liberandi occasionem dimittant, Caes. B. G. 5, 38; 3, 6; 4, 34: principes sui conservandi causā profugerunt, Cic. Cat. 1, 3, 7: maximam causam ad se inundandam terra praestabit, Sen. Q. N. 3, 29, 4.—
2 As indirect obj. : animo servit, non sibi, Plaut. Trin. 2, 2, 27: sapiens ipsus fingit fortunam sibi, id. ib. 2, 2, 84: ne ibi diffregisset crura aut cervices sibi, id. Mil. 3, 1, 126: nil aliud nisi quod sibi soli placet consulit, id. Trin. 2, 3, 4: quaerunt sibi liberos, id. Ps. 1, 1, 21: aurum habeat sibi, id. Mil. 4, 2, 108: illum multae sibi expetessunt, id. ib. 4, 6, 16: tum me convivam solum abducebat sibi, Ter. Eun. 407: non sibi soli postulat, etc., id. ib. 480: nunc sibi uxorem expetit, id. And. 520: is sibi legationem ad civitates suscepit, Caes. B. G. 1, 3: neque sibi homines feros temperaturos existimabat, quin exirent, etc., id. ib. 1, 33: hoc sibi nomen adrogare, Cic. Rep. 1, 33, 50; 1, 5, 9: alia sunt tamquam sibi nata, id. Fin. 3, 19, 63: proposita sibi morte, id. Sest. 21, 48; id. Fin. 5, 11, 31: ne, illo cunctante, Numidae sibi consulant, Sall. J. 62, 1: ut populum Romanum sibi desumerent hostem, Liv. 7, 20, 5: Turnus, praelatum sibi advenam aegre patiens, id. 1, 2: petebant ut regis sui filiam matrimonio sibi jungeret, Curt. 8, 1, 9: nemo sibi tantummodo errat, Sen. Vit. Beat. 1, 4: locum sibi ad formam sui exsculpsit, id. Q. N. 4, 3, 4.—With ipse : ipse tantos sibi spiritus sumpserat, Caes. B. G. 1, 33 fin. : nec ipsi sibi exemplo sunt, Cic. Lael. 21, 80: iste, quasi praedā sibi advectā, ducit, id. Verr. 2, 5, 25, § 64: Junius necem sibi ipse conscivit, id. N. D. 2, 3, 7: voluntarium non sibimet ipse solum, sed etiam funeri suo exilium indixit, Liv. 39, 52, 9: proinde consulant sibi ipsi, Just. 16, 4, 15: avaritia, quae quicquid omnibus abstulit, sibi ipsi neget, Sen. Q. N. 1, prol. 6; cf. Cic. Marc. 5, 13. —
3 After substt. , adjj. , etc.: omnino est amans sui virtus, Cic. Lael. 26, 98: ut sit sui similis, Plaut. Trin. 2, 2, 7: omnem naturam esse servatricem sui, Cic. Fin. 5, 9, 26: cum videret, si non paruisset, dissimilem se futurum sui, id. Phil. 9, 3, 6; id. Tusc. 1, 19, 43: nihil malo quam et me mei similem esse et illos sui, Caes. ap. Cic. Att. 9, 16, A, 2: habetis ducem memorem vestri, oblitum sui, Cic. Cat. 4, 9, 19: potens sui, Hor. C. 3, 29, 41: nihil est tam incontinens sui, Sen. Q. N. 3, 30, 6: quod sibi obsit, quia sit sibi inimicus, Cic. Fin. 5, 10, 28: inimicus ipse sibi putandus est, id. ib.: cum ipsi homines sibi sint per se cari, id. ib. 5, 13, 38: Medus infestus sibi, Hor. C. 3, 8, 19: crescit indulgens sibi hydrops, id. ib. 2, 2, 13; cf.: nec enim utilius quicquam est quam sibi utilem fieri, Sen. Ben. 1, 11, 5: Campanus se digna probra in insontem jacere, Liv. 25, 18, 8: (mundus) se ipse consumptione alebat sui, Cic. Univ. 6: cum multa adsoleat veritas praebere vestigia sui, Liv. 40, 54, 8: caecus amor sui, Hor. C. 1, 18, 14: sui contemptor, Quint. 12, 1, 20: in spem sui bonam adducitur, Sen. Ira, 2, 21, 3: (aër) imā sui parte maxime varius est, id. Q. N. 2, 11, 1: ipsa (virtus) pretium sui, id. Vit. Beat. 9, 4: neque est quod existimes illum vilem sibi fuisse: pretium se sui fecit, id. Ben. 1, 9, 1: saepe taedio laboris ad vilitatem sui compelluntur ignavi, Curt. 5, 9, 7: nemo non benignus est sui judex, Sen. Ben. 2, 26, 1: Romanus in ipso fine vitae vindex sui exstitit, Val. Max. 3, 2, 11: equestris ordinis juventus omnibus annis bis urbem spectaculo sui celebrabat, id. 2, 2, 9; cf. with ipse : utpote ipsā sui appellatione virorum majestati debitum a feminis reddens honorem, id. 2, 1, 7. —
4 With prepp. : qui admisit in se culpam, Plaut. Trin. 1, 2, 6: culpam ut ab se segregent, id. ib. 1, 2, 42: segregat ab se omnis, id. Mil. 4, 6, 17; 4, 6, 62: me ad se deduxit, id. ib. 2, 1, 121; 3, 1, 118; id. Ps. 3, 2, 6: quae me non excludit ab se, sed apud se occludet domi, id. Men. 4, 2, 108: habet aliud (negotium) magis ex se et majus, Ter. And. 954: et fingunt quandam inter se nunc fallaciam, id. ib. 220: duxit secum virginem, id. Eun. 229; Cic. Att. 5, 17, 3; Liv. 35, 30; 43, 18: ex se generare, Quint. 1, 1, 36: — pro se quisque = unusquisque, every one , each one singly , etc., freq. in Livy (cf. suus, II. D. 2.): Pro se quisque id quod quisque potest ... Edit, Plaut. Am. 1, 1, 76: pro se quisque alius agnum inmolabat, alius pullum, Sen. Q. N. 4, 6, 2: pro se quisque sedulo Faciebant, Ter. Heaut. 126: cum pro se quisque tenderet ad portas, Liv. 6, 3; 6, 8; 1, 9; 1, 59; 2, 6: — Boiosque receptos ad se socios sibi adsciscunt, Caes. B. G. 1, 5 fin. : exercitum ante se mittit, id. ib. 1, 21: supra se collocare, id. ib. 1, 24: ex materiā in se omnia recipiente mundum factum esse, Cic. Ac. 2 ( Luc. ), 37, 118: litteras ad se ab amico missas protulit, id. Phil. 2, 4, 7: praedam prae se agentes, Liv. 5, 45; 38, 21: quam (rem publicam) exercitus, quantum in se fuit, prodebat, id. 2, 43; 9, 40; Nep. Iphic. 3, 4; cf. id. Hann. 12, 2 (v. infra, II. B. 2.): quibus poterat sauciis ductis secum, Liv. 4, 39.—Rarely referring to subj. inf. : nam dicere apud eum de facinore ... cum per se ipsum consideres, grave est, Cic. Deiot. 2, 4: non quia per se beatum est malo caruisse, Sen. Q. N. 1, prol. 6. —
5 With inf. pass. in obj.-clause : ne quis se aut suorum aliquem praetermissum queratur, Cic. Rep. 1, 1, 1: quibus (nominibus) illae res publicae sese appellari velint, id. ib. 1, 33, 50: qui se minus timidos existimari volebant, Caes. B. G. 1, 39, 6.—
6 As predicate ( = suus, II. B. 2. δ; very rare): quisquis est deus, si modo est alius ... totus est sensuus, totus visuus, totus audituus, totus animae, totus animi, totus sui, in his own power , independent , Plin. 2, 7, 5, § 14. —
B Referring to a logical subject , other than the grammatical subj. of the clause.
1 To a definite subj. : neque praeter se umquam ei servos fuit, Plaut. Capt. 3, 4, 48: hunc aiebant indignum civitate ac sese vivere, id. Trin. 1, 2, 176: exercitum consumptum videtis; quem turpiter se ex fugā recipientem ne qua civitas recipiat, etc., Caes. B. G. 7, 20 fin. : reliquos sese convertere cogunt, id. B. C. 1, 46: multis illi in urbibus reficiendi se et curandi potestas fuit, Cic. Phil. 9, 3, 6: cur his persequendi juris sui adimis potestatem, id. Div. in Caecil. 6, 21: cum nihil sit periculosius quam spatium confirmandi sese Antonio dari, id. Fam. 10, 33, 5: tantam ingenuit animantibus conservandi sui natura custodiam, id. N. D. 2, 48, 124: neque sui colligendi hostibus facultatem relinquunt, Caes. B. G. 3, 6: ut quam minimum spatii ad se colligendos Romanis daretur, id. ib. 3, 19; 3, 4; 4, 34; Hirt. B. G. 8, 16: Gallica acies nullum spatium respirandi recipiendique se dedit, Liv. 10, 28, 11: nec raptis aut spes de se melior aut indignatio est minor, id. 1, 9, 14: Faustulo spes fuerat regiam stirpem apud se educari, id. 1, 5, 5: proelium cum fiduciā sui commissum est, id. 7, 33, 5; 10, 14, 17: detecta fraus cautiores Thyreensis fecit: dato responso, nullam se novam societatem accepturos, etc., id. 36, 12, 8: patres censuerunt, qui honorem, quem sibi capere per leges liceret, peteret, etc., id. 32, 7, 11: jusso magistro equitum abdicare se magistratu, id. 4, 35; 22, 33, 12: haec cum apud timentes sibimet ipsos increpuissent, id. 6, 37, 1: ab ipso, quaerenti sibi commendationem ad gentem monitus, id. 36, 8, 4 Weissenb. ad loc.: signa peditum, prae se habentium scuta, id. 38, 21, 3: invenere oppidanos vim hostium ab se arcentes, id. 6, 9, 7: exire enim sua secum efferentibus jussis primum arma ademit, id. 43, 18, 11; cf. § 10: quos in numerum pecorum redegit ignoratio sui, Sen. Vit. Beat. 5, 2: quia nullum illis sui regimen est, id. Ep. 94, 67: inter se nihil inlicitum, Tac. H. 5, 5; 1, 64: quasi objurgatio sui est, Quint. 11, 3, 49.—
2 To indefinite subj. : deforme est de se ipsum praedicare, Cic. Off. 1, 38, 137: posse enim liberalitate uti non spoliantem se patrimonio nimirum est pecuniae fructus maximus, id. ib. 2, 18, 64: non arbitrari sese scire quod nesciat, id. Ac. 1, 4, 16: cui proposita sit conservatio sui, id. Fin. 5, 13, 37: sic amicitiae ... effectrices sunt voluptatum tam amicis quam sibi, id. ib. 1, 20, 67: amare ... etiam si ad se ex iis nihil redeat, id. ib. 2, 24, 78: (judicatio) quae aut sui laudem aut adversarii vituperationem contineat, id. Inv. 1, 51, 97; id. Or. 36, 124; id. Off. 1, 39, 139: ut, quanti quisque se faciat, tanti fiat ab amicis, id. Lael. 16, 59; id. Off. 1, 28, 99; id. Rosc. Com. 17, 52 fin. : si nullus ex se metus aut spes, Tac. A. 2, 38: ceterum et interrogandi se ipsum et respondendi sibi solent esse non ingratae vices, Quint. 9, 2, 14: sibi servire gravissima est servitus, Sen. Q. N. 3, praef. 17: quam multa sunt vota, quae etiam sibi fateri pudet, id. Ben. 6, 38, 5: nec haec vilitas sui est, id. Clem. 1, 3, 4: culpa est, immiscere se rei ad se non pertinenti, Dig. 50, 17, 36: profecto est supplicio se liberare tam facile quam supplicium perpeti, Val. Max. 3, 2, 6.
II Hence, in dependent clauses, transf., as pers. pron. 3d pers. , with reflex. reference, him , her , it , them; he , she , they , etc.
A In gen., of an obj. indentified with,
1 The gram. subj. of the principal clause: qui omnis se amare credit, quemque aspexerit, Plaut. Mil. 4, 9, 14: illa mulier lapidem silicem subigere ut se amet, potest, id. Poen. 1, 2, 77; id. Cas. prol. 46: orare jussit, si se ames, jam ut ad sese venias, Ter. And. 687: ait, si ... non id metuat, ne, ubi acceperim, Sese relinquam, id. Eun. 141: timet animum amicae se erga ut sit suae, id. Heaut. 189: utrumque jussit interfici, alterum, quia viam demonstravisset interimendi sui, Cic. Tusc. 5, 20, 60: qui precabantur, ut sibi sui liberi superstites essent, id. N. D. 2, 28, 72; id. Prov. Cons. 17, 42: ne ipse quidem suā tantā eloquentiā mihi persuasisset, ut se dimitterem, id. Or. 28, 100: impetrat a senatu, ut dies sibi prorogaretur, id. Verr. 2, 1, 38, § 98: hunc sibi ex animo scrupulum, qui se dies noctisque stimulat, ut evellatis, postulat, id. Rosc. Am. 2, 6: Iccius nuntios ad eum mittit, nisi subsidium sibi submittatur, Caes. B. G. 2, 6 fin. : quos cum apud se conspexisset ... quid ad se venirent, id. ib. 1, 47: mittit, qui petant atque orent, ut sibi subveniat, id. B. C. 1, 17: Scipionem Hannibal eo ipso, quod adversus se dux lectus esset, praestantem virum credebat, Liv. 21, 39, 8: Pausanias orare coepit, ne se prodiret, Nep. Paus. 8, 6: cum ejus principes animadvertisset timere, ne propter se bellum eis Lacedaemonii indicerent, id. Them. 8, 3: Ubii legatos mittunt, qui doceant ... neque ab se fidem laesam, Caes. B. G. 6, 9: tum Volero, ubi indignantium pro se acerrimus erat clamor, etc., Liv. 2, 55, 6: transfugit, patris in se saevitiam conquerens, id. 1, 53, 5: praesidia imposuit in urbibus, quae ad se defecerant, Sall. J. 61, 1: navigia sarcina depressa parum ostendunt non aquam sibi resistere? Sen. Q. N. 2, 9, 3.—So in phrases incorporated with a principal clause: Nicias vehementer tuā sui memoriā delectatur, Cic. Att. 13, 1, 3: nihil est appetentius similium sui, id. Lael. 14, 50: Pompeius facultatem sui insequendi ademerat, Caes. B. C. 1, 29: praefectum in se ruentem trans fixit, Curt. 4, 16, 23: rediere cum legatis ad redimendos sese missis, Liv. 22, 59, 18: potestatem omnibus adeundi sui fecit, Suet. Tib. 40: Germanicus legiones universas sibi summam reipublicae deferentes compescuit, id. Calig. 1: quam si di inmortales potestatem visendi sui faciant, Sen. Clem. 1, 19, 9: (terra) non potest tam multa tantoque se ipsā majora nutrire, nisi, etc., id. Q. N. 6, 16, 3.—
2 Of an obj. indentified with a logical subj., other than the gram. subj. of the leading clause: a Caesare valde liberaliter invitor, sibi ut sim legatus, Cic. Att. 2, 18, 3: horum unum quidque ... a se potius quam ab adversariis stare demonstrabitur, id. Inv. 1, 43, 81; id. Mil. 16, 44: nam mihi scito jam a regibus adlatas esse litteras, quibus mihi gratias agant, quod se meā sententiā reges appellaverim, id. Fam. 9, 15, 4: testem rei publicae relinquere, meae perpetuae erga se voluntatis, id. ib. 1, 4, 10: quos non tam ulcisci studeo quam sanare sibi ipsos, id. Cat. 2, 8, 17: quo ex oppido cum legati ad eum venissent oratum, ut sibi ignosceret, Caes. B. G. 7, 12; Liv. 6, 42; 1, 5: cum ei in suspitionem venisset, aliquid in epistulā de se esse scriptum, Nep. Paus. 4, 1: cohortem octavam decimam Lugduni, solitis sibi hibernis, relinqui placuit, Tac. H. 1, 64. —
B In partic., in reported words or thoughts (orat. obliqua) referring to the person to whom they are ascribed.
1 As subj. or obj. , direct or indirect, with inf.: quos Hannibal misit astrictos jure jurando se redituros esse, nisi, etc., Cic. Off. 1, 13, 40: Postumius mihi nuntiavit ... se a Marcello ad me missum esse, id. Fam. 4, 12, 2: qui dixisse fertur a se visum esse Romulum ... eum sibi mandasse ut populum rogaret ut sibi eo in colle delubrum fieret: se deum esse, id. Rep. 2, 10, 20; id. Mil. 35, 95 sqq.: nuntium mittit ... sese diutius sustinere non posse, Caes. B. G. 2, 6 fin. : Divitiacus Caesarem obsecrare coepit ... scire se illa esse vera, nec quemquam ex eo plus quam se doloris capere ... sese tamen amore fraterno commoveri, id. ib. 1, 20: unum se esse, qui, etc. ... ob eam rem se ex civitate profugisse, id. ib. 1, 31: haec sibi esse curae, id. ib. 1, 40: non sese Gallis, sed Gallos sibi bellum intulisse, id. ib. 1, 44: ipsos se inter multitudinem militum occultasse, id. ib. 7, 38: sensit Themistocles, si eo pervenisset, sibi esse pereundum, Nep. Them. 8, 6: dato responso (sc. a Thyreensibus), nullam se novam societatem accepturos, Liv. 36, 12, 8.—
2 In subordinate clauses, questions, exhortations, etc., with subj.
a In gen.: qui abs te taciti requirunt, cur sibi hoc oneris imposueris, cur se potissimum delegeris, Cic. Planc. 18, 46; 2, 6; id. Marc. 10, 30: conclamavit, quid ad se venirent? Caes. B. G. 1, 47: unum petere ac deprecari ... ne se armis despoliaret, id. ib. 2, 31: ad quos cum Caesar nuntios misisset, qui postularent, eos qui sibi bellum intulissent, sibi dederent, id. ib. 4, 16: cur sui quicquam esse imperii trans Rhenum postularet? id. ib.: Cicero respondit, si ab armis discedere velint, se adjutore utantur, id. ib. 5, 41: Veneti legationem ad Crassum mittunt, si velit suos recipere, obsides sibi remittat, id. ib. 7, 4: rex ignarus quae legati ejus (Hannibalis) ad se adlaturi fuissent, Liv. 23, 39: hac necessitate coactus, domino navis, qui sit, aperit, multa pollicens, si se conservasset, Nep. Them. 8, 6: legatos in Bithyniam miserunt, qui ab rege peterent, ne inimicissimum suum secum haberent sibique dederet (for secum, v. I. A. 4. supra), id. Hann. 12, 2.—
b Esp., in subordinate clauses (sub-oblique), with subj. expressing the assertion or view of the person reported as speaking: magnam Caesarem injuriam facere, qui vectigalia sibi deteriora faceret, Caes. B. G. 1, 36: quod sibi Caesar denuntiaret, id. ib.: sed eo deceptum, quod neque commissum a se intellegeret, quāre timeret, id. ib. 1, 14: quod nec paratus ... obsecutus esset, credidissetque, cum se vidissent Aetoli, omnia, etc., Liv. 35, 44, 3: Ambiorix locutus est, ... sua esse ejusmodi imperia, ut non minus haberet juris in se multitudo, quam ipse in multitudinem, Caes. B. G. 5, 27: Divitiacus ait, ... nec quemquam ex eo plus quam se doloris capere, propterea quod per se crevisset, id. ib. 1, 20: eos incusavit, quod sibi quaerendum aut cogitandum putarent, etc., id. ib. 1, 40: decima legio Caesari gratias egit, quod de se optimum judicium fecisset, id. ib. 1, 41: doluisse se, quod populi Romani beneficium sibi extorqueretur, id. B. C. 1, 9: tum ei dormienti eundem visum esse rogare ut, quoniam sibi vivo non subvenisset, etc., Cic. Div. 1, 27, 57: Scipionem Hannibal eo ipso, quod adversus se dux potissimum lectus esset, praestantem virum credebat, Liv. 21, 39, 8: Pausanias orare coepit ... quod si eam veniam sibi dedisset, magno ei praemio futurum, Nep. Paus. 4, 6: neque prius vim adhibendam putaverunt, quam se ipse indicasset, id. ib. 4, 3: Caesar legatos cum his mandatis mittit, Quoniam ... hanc sibi populoque Romano gratiam referret, Caes. B. G. 1, 35: nos esse iniquos, quod in suo jure se interpellaremus, id. ib. 1, 44: neque ipsos in his contentionibus, quas Aedui secum habuissent, usos esse, etc., id. ib.: maximae sibi laetitiae esse praedicavit, quod aliquos patria sua se meliores viros haberet, Val. Max. 6, 4, ext. 5.—Rarely with indic. when the author asserts the action as a fact: Volero, ubi indignantium pro se acerrimus erat clamor, etc. ( = eo; cf. infra, C.), Liv. 2, 55, 6.—
C Without reflex. reference, = an oblique case of is or ipse (in the best prose rare, and mostly where the conception of the orat. obliq. is suggested by the context; cf. B. 2. b. supra): i, seis, jube transire huc quantum possit, se ut videant domi Familiares ( = eam), Plaut. Mil. 2, 2, 26; 1, 1, 6: me misit miles ad Eam ... ut hinc in Elatiam hodie eat secum semul, id. Bacch. 4, 2, 9: ut eum, qui se hic vidit, verbis vincat, ne is se viderit, id. Mil. 2, 2, 31; cf. v. 35; 3, 2, 54: ut eam in se dignam condicionem conlocem, id. Trin. 1, 2, 122: ipsi hi mihi dant viam, quo pacto ab se argentum auferam, id. Ep. 2, 2, 9; id. Poen. 5, 2, 123: dicit capram, quam dederam servandam sibi, etc., id. Merc. 2, 1, 15: unum hoc scio, esse meritam, ut memor esses sui, Ter. And. 281: cum Epaminondas accusatur, quod ei, qui sibi ex lege praetor successerat, exercitum non tradiderit, Cic. Inv. 1, 33, 55: et se ipsum nobis, et eos, qui ante se fuerunt, in medio posuit, id. ib. 2, 2, 7 (but B. and K. bracket se): Dexo hic, quem videtis, non quae privatim sibi eripuisti, sed unicum abs te filium flagitat, id. Verr. 2, 5, 49, § 128: postea quam exposuit quae sibi videbantur, id. Div. 1, 54, 122 (dub.; B. and K. ipsi): et cum ad illum scribas, nihil te recordari de se, id. Q. Fr. 3, 1, 7, § 23 (B. and K. bracket de se): quem Caesar, ut erat de se meritus, donatum pronuntiavit, Caes. B. C. 3, 53: Caesar Rhenum transire constituit ... quod auxilia contra se Treveris miserant, id. B. G. 6, 9 init. : Metellus ... in eis urbibus, quae ad se defecerant ... praesidia inponit, Sall. J. 61, 1; 66, 1: Bocchus flectitur, reputando quae sibi duobus proeliis venerant, id. ib. 103, 2: statuit urbis, quae ... adversum se opportunissimae erant, circumvenire, id. ib. 88, 4: ipse ... ex perfugis cognitis ... qui cum eo (Scipione) bellum contra se gerebant, Auct. B. Afr. 8 fin. : vel quia nil rectum, nisi quod placuit sibi, ducunt, Hor. Ep. 2, 1, 83; id. S. 2, 8, 82: centum boves militibus dono dedit, qui secum fuerant, Liv. 7, 37, 3; 8, 35: Hannibalem angebat, quod Capua pertinacius oppugnata ab Romanis quam defensa ab se ... animos averterat, id. 26, 38, 1: alter victus fratrum ante se strage, id. 1, 25, 11 Weissenb. ad loc.; 7, 6, 12: Caesar ... omnibus qui contra se arma tulerant, ignovit, Vell. 2, 56, 1: quamquam obsidione Massiliae, quae sibi in itinere portas clauserat, retardante ... tamen omnia subegit, Suet. Caes. 34: cujus rector circa se dimicans occubuerat, id. Tib. 4: quod eos coëgit superare Lacedaemonios, quos ante se nemo ausus fuit aspicere, Nep. Epam. 8, 3 (cf.: ante illum, id. Iphic. 1, 3): quae nox sibi proxima venit, insomnis, Luc. 5, 805.
III Pron. recipr. , each other , one another : nam cum esset Praenestinis nuntiatum ... patres ac plebem in semet ipsos versos, Liv. 6, 28, 1; so very rare, except in phrase: inter se, one another , each other , mutually , reciprocally, = ἀλλήλους (prop. between or among them , among themselves , hence no ellips. of another se is to be assumed; cf. Krebs, Antibarb. p. 609; Hand, Turs. 3, p. 397 sqq.): nil cessarunt ilico Osculari atque amplexari inter se, Plaut. Mil. 5, 39; 2, 1, 61; 3, 1, 120: video eos inter se amare, Ter. Ad. 828: neque solum colent inter se ac diligent (cf. ante: alter ab altero postulabit), Cic. Lael. 22, 82: Cicerones pueri amant inter se, id. Att. 6, 1, 12; id. Q. Fr. 3, 3, 1; id. Cat. 3, 5, 13; id. N. D. 1, 44, 122: inter se adspicere, id. Cat. 3, 5, 13: inter se congruere, id. Rosc. Am. 22, 62: complecti inter se milites coepisse, Liv. 7, 42, 6: ut neque inter se contingant trabes, Caes. B. G. 7, 23; id. B. C. 1, 21: inter se nondum satis noti, Liv. 21, 39, 7: populus et senatus Romanus placide modesteque inter se rempublicam tractabant, Sall. J. 41, 2: bellum summā inter se contentione gerere, Cic. Rep. 1, 16, 25: cum inter se timerent, Nep. Dion, 4, 1; id. Eum. 4, 2: haec inter se quam repugnent, contradict one another, Cic. Tusc. 3, 29, 72; id. N. D. 1, 12, 30 (cf.: sibi repugnare, to be inconsistent with itself; v. Krebs, Antibarb. p. 1018): inter se differre, Caes. B. G. 1, 1: cur legendi sint, nisi ipsi inter se, qui idem sentiunt, non intellego, by one another , Cic. Tusc. 2, 3, 8: quosdam inter se similis, id. Ac. 2 ( Luc. ), 17, 55: res inter se similes, Quint. 9, 2, 51; 9, 4, 17. — With subst.: adhaesitationes atomorum inter se, Cic. Fin. 1, 6, 19: quae res eos in bello inter se habuit, Sall. J. 79, 3; cf.: auxerant inter se opinionem, their mutual regard , Liv. 21, 39, 9.—Pleon.: vitam inter se utriusque conferte, Cic. Rosc. Com. 7, 20: compositis inter se rebus, Sall. J. 66, 2: vitatur duriorum inter se congressus, Quint. 11, 3, 35.—Of local relation: duas insulas propinquas inter se, Sall. H. 1, 61 Dietsch; id. J. 98, 3: postquam haud procul inter se erant, id. ib. 53, 7: haud longe inter se castra facere, id. ib. 55, 6 (inter se, without recipr. reference, v. supra, I. A. 4.).
IV Idiomatic uses.
A Se, with prepp. , one’s house , home; mostly ad se, apud se, to or at one’s house , home , at home : quae me non excludet ab se, sed apud se occludet domi, Plaut. Men. 4, 2, 108: postquam in aedis me ad se deduxit domum, id. Mil. 2, 1, 43: me ad se ad prandium, ad cenam vocant, id. ib. 3, 1, 118: intro nos vocat ad sese, tenet intus apud se, Lucil. ap. Charis. p. 86 P.: L. Caesar, ut veniam ad se, rogat, Cic. Att. 15, 4, 5: qui a me petierit ut secum et apud se essem cottidie, id. ib. 5, 6, 1.—
2 Trop.: num tibi videtur esse apud sese? in his senses , Ter. Hec. 707. —
B Sibi pleonast. as dat. of the interested person: ipse autem Ariovistus tantus sibi spiritus sumpserat, Caes. B. G. 1, 33 fin. : tum sibi M. Pisonis domum ubi habitaret elegerat, Cic. Phil. 2, 25, 61; cf. I. A. 2. supra. So esp. freq. in expressions of surprise or abrupt questions (commonly, but loosely called a dat. ethic. ): quid sibi vult pater? cur simulat? Ter. And. 375: quid sibi hic vestitus quaerit? id. Eun. 558: hostes admiratio cepit, quidnam sibi repentinus clamor vellet, Liv. 44, 12, 1: quid ergo sibi vult pars altera orationis? id. 40, 12, 14: mirantes, quid sibi vellet, id. 3, 35, 5; 3, 50, 15; 4, 13, 12; 32, 25, 10: pro deum fidem quid vobis vultis? id. 3, 67, 7. —
C Sibi with suus , emphasizing the idea of possession, his own , etc. (ante- and post-class.): cocleae ... Suo sibi suco vivont, Plaut. Capt. 1, 1, 13: sed is quo pacto serviat suo sibi patri, id. ib. prol. 5; 46: si ille huc salvos revenit, reddam suom sibi, id. Trin. 1, 2, 119 Brix. ad loc.: suam sibi rem salvam sistam, id. Poen. 5, 2, 123: locus argumento'st suom sibi proscaenium, id. ib. prol. 57; 97: omnem rem inveni, ut sua sibi pecunia hodie illam faciat leno libertam suam, id. Pers. 1, 3, 1: suo sibi gnato, id. As. 4, 2, 16: hunc telo suo sibi a foribus pellere, id. Am. 1, 1, 113: sua sibi ingenua indoles, id. Mil. 3, 1, 38: suo sibi gladio hunc jugulo, Ter. Ad. 958: uvas suo sibi pampino tegito, Col. Arb. 11: suo sibi jure ablui, id. R. R. 12, 7; 12, 41: suo sibi argumento refutatus, Gell. 5, 10, 16: suo sibi lacte aleret, id. 12, 1, 6: a suis sibi parentibus, Ap. Met. 1, 6, 13; in suis sibi domibus, id. ib. 1, 10, 9; 4, 32, 1; 6, 30, 19; qui Deo ... sua sibi opera praetulerunt, Lact. 2, 5, 6; 3, 28, 20: in suo sibi pervoluta sanguine, Ap. Met. 8, 14, 4; Vitr. 8, 7: cum sua sibi natione captivus, Min. Fel. 10, 4: IN SVO SIBI POSITVS, Inscr. Orell. 4495: AEDEM CVM SVO SIBI HYPOGAEO, Inscr. Rein. p. 646, 109.—In many passages in class. prose sibi occurs with suus, but retains its pronom. force: factus consul est bis, primum ante tempus, iterum sibi suo tempore, rei publicae paene sero, in good time for himself , Cic. Lael. 3, 11: satis superque esse sibi suarum cuique rerum, id. ib. 13, 45: priusquam tu suum sibi venderes, ipse possedit, id. Phil. 2, 37, 96: vult ille inbecillitatis sibi suae conscius timere pituitam? Sen. Q. N. 6, 2, 4 (v. suus II. D. 3. α).