trĭbŭo, ŭi, ūtum, 3, v. a. [tribus], to assign, impart, allot, bestow, give, etc. (syn.: do, dono, largior).
I Lit.: ut ei plurimum tribuamus, a quo plurimum deligimur, Cic. Off. 1, 15, 47: in tribuendo suum cuique, id. ib. 1, 5, 14: si uni omnia tribuenda sint, id. Imp. Pomp. 17, 52: praemia alicui, Caes. B. C. 3, 4; 2, 21; Hirt. B. G. 8, 46: cujus sceleribus tanta praemia tribuistis, Sall. H. 1, 18, 4 Dietsch: dona nulli, Ov. M. 9, 402; Phaedr. 1, 5, 8: beneficia, Nep. Att. 11, 5: pretium aedium Aurelio, Tac. A. 1, 75: pecunias ex modo detrimenti, to deal out , allot , id. ib. 4, 64. —
II Trop.
A In gen., to grant , give , show , pay , render : misericordiam fortissimo viro, Cic. Mil. 34, 92; so, veniam alicui, Tac. A. 12, 40: inventoribus gratiam, Cic. Fin. 4, 5, 13: silentium orationi alicujus, id. Cael. 12, 29: quod tantum dignitatis civitati Aeduae tribuerat, Caes. B. G. 5, 7; cf.: sibi honorem, id. ib. 7, 20: mulieri honorem, Cic. de Or. 2, 11, 44: tibi turis honorem, Ov. M. 14, 128: vocabula monti, id. ib. 14, 621: salutem mihi, id. H. 15 (16), 2: parem voluntatem paribus beneficiis, Caes. B. C. 1, 35: pacem terris, Ov. Tr. 3, 1, 44; Luc. 4, 358 et saep. —
B In partic.
1 Pregn., to grant , yield , give up , concede , allow something to a person or thing (syn. concedo): si sit quispiam, qui aliquid tribuat voluptati, Cic. Off. 1, 30, 106: valetudini aliquid, id. Tusc. 1, 49, 119: observantiam officio, non timori neque spei, Nep. Att. 6, 5: hoc matris precibus, Ov. A. A. 1, 689: aliquid rei publicae et amicitiae, Caes. B. G. 6, 1: ego tantum tibi tribuo, quantum mihi fortasse arrogo, I yield or concede as much to you , have as high an opinion of you , Cic. Fam. 4, 1, 2: cum senatus impediretur quo minus, id quod hostibus semper erat tributum, responsum equitibus Romanis redderetur, id. Planc. 14, 34; cf.: gratissimum mihi feceris, si huic commendationi meae tantum tribueris quantum cui tribuisti plurimum, id. Fam. 13, 22, 2; and: nusquam tantum tribuitur aetati (quam Lacedaemone), id. Sen. 18, 63: mihi tribuebat omnia, gave me the preference in all things , deferred in every thing to me , id. Brut. 51, 190.— Absol. : cum universo ordini publicanorum semper libentissime tribuerim, Cic. Fam. 13, 9, 2: quos ne nominatim tradam, majoribus eorum tribuendum puto, Tac. A. 14, 14 fin. : tribus in generibus rerum versari rhetoris officium ... demonstrativum est, quod tribuitur in alicujus certae personae laudem aut vituperationem, Cic. Inv. 1, 5, 7. —
2 To ascribe , assign , attribute a thing to a person or thing as the cause: aliquid virtuti hostium, Caes. B. G. 7, 53: aliquid juri potius quam suae culpae, id. B. C. 3, 73: id tribuite vestrae culpae, Auct. Her. 4, 36, 48: aliquid ignaviae, Cic. Fam. 2, 16, 3: miseriae nostrae potius quam inconstantiae tribuere quod, etc., id. Att. 3, 4 init. —
3 To set store by , with magnopere, multum, etc., to make much of : quibus ille secundum fratrem plurimum tribuebat, Cic. Ac. 2 ( Luc. ), 4, 12: ne ob eam rem suae magnopere virtuti tribueret, Caes. B. G. 1, 13.—
4 To divide , distribute (syn. dispertio): rem universam in partes, Cic. Brut. 41, 152; id. Or. 4, 16: secundus (locus) in tempora tribuitur, id. Inv. 1, 55, 107: omnem vim loquendi in duas partes, id. Fin. 2, 6, 17.—
5 Of time, to bestow or spend upon , devote to a thing: comitiis omnibus perficiundis XI. dies tribuit, Caes. B. C. 3, 2: his rebus tantum temporis tribuit, id. ib. 3, 78: reliqua tempora litteris, Nep. Att. 4, 3; id. Hann. 13, 2.
X —Hence, trĭbūtum , i, n., a stated payment , a contribution , tribute.
A Lit. (class.): in capita singula servorum et liberorum tributum imponebatur, Caes. B. C. 3, 32: a se intolerabilia tributa exigi, Cic. Fam. 3, 7, 3: omnes Siculi ex censu quotannis tributa conferunt, id. Verr. 2, 2, 53, § 131: tributa pendere, Caes. B. G. 6, 14: ceram in tributa praestare, Plin. 21, 13, 45, § 77: civitates tributis liberare, Cic. Fam. 15, 4, 2: tributo populo indicto, Liv. 4, 60, 4: imperare, id. 23, 31, 1; 23, 48, 8; Tac. A. 2, 47; 4, 71; id. G. 43; Mart. 7, 54, 8; Val. Max. 4, 3, 8; 8, 3, 3.—In the ante-class. collat. form trĭbūtus , i, m.: cum tributus exigeretur, Cato ap. Non. 229, 11: tributus cum imperatus est, Plaut. Ep. 2, 2, 43 sq.—
B Transf.
1 A contribution made for any private purpose (jurid. Lat.), Dig. 14, 2, 2; 14, 2, 4; 14, 4, 5.—
2 A gift , present (poet.): Saturnalicium, Mart. 10, 17, 1: praestare tributa clientes cogimur, Juv. 3, 188; Stat. S. 1, 4, 86.