usque

A New Latin Dictionary by Charlton T. Lewis Ph.D. and Charles Short, LL. D.

usquĕ, adv. [us- for ubs-, from ubi with locative s; and que for qued, old abl. of quis; v. Corss. Ausspr. 2, 471; 838; cf.: quisque, usquam].

I Lit., all the way to or from any limit of space, time, etc. (cf.: fine, tenus); of place, all the way , right on , without interruption , continuously , constantly.

A With prepositions.

1 With ab : qui a fundamento mihi usque movisti mare, Plaut. Rud. 2, 6, 55: usque a mari supero Romam proficisci, Cic. Clu. 68, 192: ex omnibus spectaculis usque a Capitolio plausus excitatus, id. Sest. 58, 124: usque a rubro mari, Nep. Hann. 2, 1.—Poet.: Dardaniam Siculo prospexit ab usque Pachyno, Verg. A. 7, 289 (sometimes as one word, v. abusque).—

2 With ex : usque ex ultimā Syriā atque Aegypto navigare, Cic. Verr. 2, 5, 60, § 157. —

3 With ad : usque a Dianio ad Sinopen navigaverunt, Cic. Verr. 2, 1, 34, § 87: ab imis unguibus usque ad verticem summum, id. Rosc. Com. 7, 20: usque ad Iconium, id. Fam. 3, 8, 4: ab Atticā ad Thessaliam usque, Plin. 4, 12, 21, § 63: usque ad Numantiam misit, Cic. Dejot. 7, 19: usque ad castra hostium accessit, Caes. B. G. 1, 51 (poet. and post-Aug. ad usque; often as one word, v. adusque).—

4 With in and acc.: cum ad eum usque in Pamphyliam legatos misissent, Cic. Imp. Pomp. 12, 35: portūs usque in sinūs oppidis et ad urbis crepidines infusi, id. Rep. 3, 31, 43.—

5 With trans : trans Alpes usque transfertur, Cic. Quint. 3, 12.—

6 With sub and acc.: admōrunt oculis usque sub ora faces, Ov. Ib. 240 (236).—

B With adverbs of place : quod eos usque istinc exauditos putem, Cic. Att. 1, 14, 4.—

2 Esp., with quaque (less correctly as one word, usquequaque; v. II. A. 3. e. and II. B. 3. infra), everywhere : non usque quaque idoneum invenias locum, ubi, etc., Afran. ap. Non. p. 518, 6 (Com. Rel. v. 198 Rib.): immo vero, quom usquequaque umbra'st, tamen Sol semper hic est, Plaut. Most. 3, 2, 79: mari terrāque illas usque quaque quaeritat, id. Poen. prol. 105: aut undique religionem tolle, aut usque quaque conserva, Cic. Phil. 2, 43, 110: effugere non est, Flacce, basiatores. Instant ... occurrunt, et hinc et illinc, usquequaque, quacunque, Mart. 11, 98, 3; cf.: QVAQVE VSQVE, Inscr. Grut. 611, 13.—

C With acc. of the place whither , all the way to , as far as , to.

1 With names of towns (class.; acc. to Reisig. Vorles. p. 216, usque ad Numantiam means all the way to the town, i. e. to its walls or gates: usque Numantiam, all the way to or into it, implying entrance of the town; cf. the passages cited infra): theatrum ita resonans, ut usque Romam significationes vocesque referantur, Cic. Q. Fr. 1, 1, 14, § 42: Miletum usque? obsecro, Ter. Ad. 655.—

2 With other names than those of towns (post-Aug.): ab hac (sc. Siciliā) Cretam usque Siculum (mare) vocat, Plin. 3, 5, 10, § 75: imperium usque extremos Orientis terminos prolatum, Just. 7, 1, 4: terminos usque Libyae, id. 1, 1, 5: ab Atticā Thessaliam usque, Plin. 4, 12, 21, § 63: ab eo usque Jovem, id. 2, 22, 20, § 84: horrendus ab astris Descendit vos usque fragor, Stat. Th. 11, 89.—

II Meton.

A Of time, all the time , continually , perpetually , all the while from or to a period, as long or as far as , until.

1 With prepositions.

a With ab : mihi magna cum eo jam inde usque a pueritiā Fuit semper familiaritas, Ter. Heaut. 183: primus esses memoriter Progeniem nostram usque ab avo proferens, id. Phorm. 395: augures omnes usque a Romulo, Cic. Vatin. 8, 20: opinio jam usque ab heroicis ducta temporibus, from as far back as the heroic ages , id. Div. 1, 1, 1: usque a Thale Milesio, id. N. D. 1, 33, 91: bona paterna et avita et usque a nobis repetita, id. Cael. 14, 34.—

b With ad : usque a mane ad vesperum, Plaut. Am. 1, 1, 97: a mane ad noctem usque in foro dego diem, id. Most. 3, 1, 3: inde usque ad diurnam stellam crastinam potabimus, id. Men. 1, 2, 62; cf. Cic. Rep. 1, 16, 25: ille nihil difficilius esse dicebat, quam amicitiam usque ad extremum vitae diem permanere, id. Lael. 10, 33: deinceps retro usque ad Romulum, as far as , up to , id. Rep. 1, 37, 58.—

2 With acc. (post-Aug.): paucae, aegre se defen dentes, usque tempora Alexandri Magni duraverunt, Just. 2, 4, 32: a rege Romulo usque Caesarem Augustum, Flor. 1, prooem. 1 (al. usque in).—

3 With adverbs.

a With inde : pueritiae memoriam recordari ultimam, inde usque repetens, etc., Cic. Arch. 1, 1.—

b With antehac : ut animus in spe usque antehac attentus fuit, Ita, etc., Ter. And. 303.—

c With adhuc : quod occultatum'st usque adhuc nunc non potest, Plaut. Aul. 2, 3, 10: qui me tam leni passus animost usque adhuc facere, etc., Ter. And. 262: cessatum usque adhuc est, until now , hitherto , id. Ad. 631: qui mos usque adhuc est retentus, Cic. Rep. 2, 20, 35: usque adhuc certe animum meum probastis, Suet. Dom. 18; v. adhuc, II. A.—

d With eo : tamen usque eo se tenuit, quoad, etc., Cic. Dejot. 4, 11: usque eo animadverti eum jocari, id. Rosc. Am. 22, 60; v. 2. eo, II. C.—

e With quaque , continually , always : Chrusalus mihi usque quaque loquitur nec recte, Plaut. Bacch. 4, 4, 83: usque quaque sapere oportet, Poët. ap. Cic. Fam. 7, 16, 1; so, usque quaque, Cat. 39, 2; Plin. Ep. 7, 20, 2; 1, 7, 5; Gell. 16, 3, 1: usquequaque, de hoc cum dicemus, whenever , Cic. Att. 4, 9, 1.— Opp. nusquam: atque hoc non alienum est, quod ad multa pertineat, ne aut nusquam aut usquequaque dicatur, hic admonere, Cic. Inv. 2, 21, 63.—

f With dum : usque dum regnum optinebit Juppiter, Plaut. Men. 5, 1, 28: conplebo familiam adeo usque satietatem dum capiet pater, id. Am. 1, 2, 9: usque id egi dudum, dum loquitur pater, Ter. Heaut. 983; Cato R. R. 156: mihi quidem usque curae erit, quid agas, dum, quid egeris, sciero, Cic. Fam. 12, 19, 3; id. Verr. 2, 1, 5, § 12; 2, 1, 6, § 16; Hor. C. 3, 30, 7; cf. dum, I. B. 1. b. —

g With interea : nam usque dum ille vitam colet Inopem ... Interea usque illi de me supplicium dabo, Ter. Heaut. 136 sqq.—

h With donec : ibo odorans quasi canis venaticus Usque donec persecutus volpem ero vestigiis, Plaut. Mil. 2, 2, 114. —

k With quoad : usque illum, quoad ei nuntiatum esset consules descendisse, omnibus exclusis commentatum, etc., Cic. Brut. 22, 87: dandum ordeum, usque quoad erunt lactentes, Varr. R. R. 2, 7, 12.—

1 With adeo : usque adeo in periculo fuisse, quoad, etc., Cic. Sest. 38, 82; cf. Cato R. R. 67: instare usque adeo, donec se adjurat, Plaut. Cist. 2, 3, 40; id. Rud. 3, 5, 32: usque adeo, dum, C. Gracch. ap. Gell. 10, 3, 5; cf. Plaut. Am. 1, 2, 10 sub f. supra.—

m With nunc (post-class.): nunc usque, to this day , Amm. 14, 2, 12: usque nunc, Hier. Ep. 3, 87.—

B In other relations.

1 Of extent or degree, even to , quite up to , or as far as.

a Absol. : ego vapulando, ille verberando, usque ambo defessi sumus, Ter. Ad. 213 Fleck. (al. verberando usque, ambo: incerta est distinctio, Don. ad loc.): poenasque dedit usque superque (= usque eo quod satis esset), Hor. S. 1, 2, 65.—

b With ad : usque ad ravim poscam, Plaut. Aul. 2, 5, 10: usque ad necem, Ter. And. 199: hoc malum usque ad bestias perveniat, Cic. Rep. 1, 43, 67: usque ad eum finem, dum, etc., id. Verr. 1, 6, 16; v. dum: assenserunt consules designati, omnes etiam consulares usque ad Pompeium, up to , i. e. except Pompey , Plin. Ep. 2, 11, 20.—

c With adeo : undique totis Usque adeo turbatur agris, to so great an extent , Verg. E. 1, 12.—

d With terminal adverbs: Anco regi familiaris est factus (sc. L. Tarquinius) usque eo, ut, etc., Cic. Rep. 2, 20, 35; v. eo, under is fin. : usque quo non vis subici mihi? how long? Vulg. Exod. 10, 3; cf. quousque.—

2 Right on , always , without stop , continuously , constantly , incessantly: Ep. Ne abeas, priusquam ego ad te venero. Ap. Usque opperiar, Plaut. Ep. 2, 2, 122: Ctesipho me pugnis miserum Usque occidit, Ter. Ad. 559: an usque In nostrum jacies verba superba caput? Prop. 2, 8, 16: cantantes licet usque, minus via laedit, eamus, Verg. E. 9, 64; cf.: nec vidisse semel satis est, juvat usque morari, id. A. 6, 487: naturam expelles furcā, tamen usque recurret, Hor. Ep. 1, 10, 24.—Repeated: allatres licet usque nos et usque, Mart. 5, 60, 1: ergo, qui prius usque et usque et usque Furum scindere podices solebam, Auct. Priap. 78.—

3 Esp.: usque quāque (less correctly as one word, usquequaque), in every thing , on every occasion : nolite usque quaque idem quaerere, Cic. Verr. 2, 5, 5, § 10: an hoc usque quaque, aliter in vitā? id. Fin. 5, 30, 91 Madv. ad loc.: et id usquequaque quantum sit appareat, in each particular , id. Or. 22, 73; Plin. Ep. 7, 12, 5: religionum usque quaque contemptor, praeter unius Deae Syriae, Suet. Ner. 56 init.

Related Words