compleo

A New Latin Dictionary by Charlton T. Lewis Ph.D. and Charles Short, LL. D.

com-plĕo (conp-), ēvi, ētum, 2 (contr. forms: complerunt, complerint, complerat, complesse, etc., for compleverunt, etc., very often), v. a. [pleo, whence suppleo, plenus], to fill up, fill full, fill out (class. in prose and poetry).

I Lit., of material objects.

A In gen., with acc. of place, vessel, etc., filled.

α Alone: hostes fossam complent, Caes. B. G. 5, 40; Auct. B. Hisp. 16; Tac. H. 2, 25: tune aut inane quicquam putes esse, cum ita conpleta et conferta sint omnia, ut, etc., Cic. Ac. 2 ( Luc. ), 40, 125: metu, ne compleantur navigia, Liv. 41, 3, 2: deducunt socii navis et litora conplent, Verg. A. 3, 71: conplebant Laidos aedes (amatores), Prop. 2, 6, 1: corpora quae loca complerent, occupy space , Lucr. 1, 522: legiones cum loca Camporum complent, id. 2, 324: milites complent murum, Caes. B. G. 7, 27: vigiles domum Flavii complevere, Tac. H. 3, 69; id. A. 15, 33: scrobem ad medium, Col. Arb. 4, 5: non bene urnam, Ov. M. 12, 616: vascula, Quint. 1, 2, 28: paginam, to fill out , write full , Cic. Att. 13, 34 fin. : speluncas, of the winds, Lucr. 6, 197.—

β With abl. of material, etc.: fossas sarmentis et virgultis, Caes. B. G. 3, 18: totum prope caelum... humano genere conpletum est, Cic. Tusc. 1, 12, 28: mundum animorum multitudine, id. Div. 2, 58, 119: bestiis omnium gentium circum conplere, Liv. 44, 9, 4: naufragorum trepidatione passim natantium flumen conpleverunt, id. 42, 62, 6: Hispanias Gallias Italiam monumentis ingentium rerum, id. 30, 28, 4: quos (gradus) ubi accusator concitatis hominibus complerat, Cic. Clu. 34, 93: munus Apolline dignum libris, Hor. Ep. 2, 1, 217: late loca milite, Verg. A. 2, 495: naves serpentibus, Nep. Hann. 11, 6: amphoras plumbo, id. ib. 9, 3: statuas aëneas pecuniā, id. ib. 9, 3: horrea messibus, Luc. 3, 66: complentur moenia et tecta maerentium turbā, Tac. A. 3, 1: Palatium multitudine et clamoribus complebant, id. ib. 14, 61: virgultibus et cratibus et corporibus exanimis complere lossas, id. ib. 4, 51; cf. also: et terrae... stirpium renovatione complentur, Cic. N. D. 2, 51, 128.—

γ With gen.: conviviumque vicinorum cottidie conpleo, Cic. Sen. 14, 46: cum completus jam mercatorum carcer esset, id. Verr. 2, 5, 57, § 147: quae causa... ararum conpleverit urbis, Lucr. 5, 1162.—

B Esp.

1 In milit. lang.

a To make the army , a legion , etc., of a full number , to complete , fill up : legiones in itinere, Caes. B. C. 1, 25: cohortes pro numero militum complet, Sall. C. 56, 1; Nep. Milt. 5, 1: legione completā per maniplos, Sil. 8, 119.—

b To man , fill with men : classem Romanam sociis navalibus, Liv. 24, 11, 9: naves colonis pastoribusque, Caes. B. C. 1, 56; cf.: has (naves) sagittariis tormentisque compleverunt, id. ib. 2, 4: naves bis denas aut plures, Verg. A. 11, 327 Serv.—

2 To fill , impregnate : alias (mulieres), Lucr. 4, 1249; 4, 1275.—

3 Transf., of light, sound, etc. (freq.).

a To fill with light, make full : ut cuncta suā luce conpleat (sol), Cic. Rep. 6, 17, 17: mundum suā luce, id. N. D. 2, 46, 119: terras largā luce, id. ib. 2, 19, 43: orbem (luna), Tib. 2, 4, 18: lunae se cornua lumine complent, Verg. A. 3, 645: quod maria ac terras omnis caelumque rigando Conpleat (sol), Lucr. 5, 595.—

b To fill with sound, cause to resound , etc., to fill , make full : omnia clamoribus, Lucr. 4, 1014: omnia vocibus, id. 5, 1065: nemus querellis, id. 2, 358; cf.: nemus timendā voce, Hor. Epod. 6, 9: aëra tinnitibus et murmure, Ov. M. 14, 537: atria ululatu, id. ib. 5, 153: atria fremitu, id. ib. 5, 3 et saep.: fremitu aequora, Prop. 2, 16 (3, 8), 37: aures (sonus), Cic. Rep. 6, 18, 18; cf. id. Agr. 3, 1, 3: caelum clamore, Sen. Herc. Oet. 798: aures sermonibus, Claud. Cons. Prob. et Olyb. 31: clamor omnia variis terrentium ac paventium vocibus complet, Liv. 5, 21, 11.—

c Of odors, etc.: omnia primo motu ac spiritu suo, vini, unguenti, corporis odore complesset, Cic. Verr. 2, 3, 12, § 31; cf. Veg. Vet. 1, 17, 3. —

4 Transf., to cover , overwhelm : Dianam (i. e. simulacrum) coronis et floribus, i. e. to deck , adorn , Cic. Verr. 2, 4, 35, § 77: vortentibus Telebois telis conplebantur corpora, Plaut. Am. 1, 1, 95.—

5 To fill , sate with food or drink: multo cibo et potione, Cic. Tusc. 5, 35, 100: se flore Liberi, Plaut. Cist. 1, 2, 8: haec avis scribitur conchis se solere conplere, Cic. N. D. 2, 49, 124.—

II Trop.

A To supply fully , furnish abundantly : exercitum omni copiā, Caes. B. C. 2, 25 fin.

B To fill with any notion , story , desire , humor , passion : completi sunt animi auresque vestrae, me... obsistere, etc., Cic. Agr. 3, 1, 3: reliquos (milites) bonā spe, Caes. B. C. 2, 21: aliquem gaudio, Cic. Fin. 5, 24, 69: taedio, Quint. 8, 6, 14: animos robore, Luc. 5, 412: omnia luctu, Sall. C. 51, 9: omnia terrore, Liv. 34, 9, 13: cuncta pavore, Curt. 3, 13, 10 al.—With gen.: aliquem erroris et dementiae, Plaut. Am. 1, 2, 9: aliquem flagitii et formidinis, id. Men. 5, 5, 3.—

C To make complete or perfect , to finish; of a promise, to fulfil it : lustrationem (annuam) menstruo spatio (luna), Cic. N. D. 1, 31, 87; cf. Verg. A. 5, 46: his rebus completis legiones reduci jussit, Caes. B. C. 3, 46 (Dinter, ex conj., comparatis): nocturnum erat sacrum, ita ut ante mediam noctem conpleretur, Liv. 23, 35, 15: studia, Gell. 13, 5: conplent ea beatissimam vitam, Cic. Fin. 5, 24, 71; cf. id. ib. 3, 13, 43; id. Tusc. 5, 16, 47: summam promissi, id. Verr. 2, 3, 49, § 116: rerum humanarum sorte completā, Curt. 10, 6, 6 al.—

2 Of time, to finish , complete : Gorgias centum et septem conplevit annos, Cic. Sen. 5, 13: cum VII. et LXX. annos complesset, Nep. Att. 21, 1: Corvinus centesimum annum complevit, Val. Max. 8, 13, 1; Lact. Op. Dei, 4, 3; cf.: sua fata, Ov. Tr. 4, 10, 77: sua tempora, id. M. 15, 816: quinque saecula vitae suae, id. ib. 15, 395: materna tempora, i. e. the time of pregnancy , id. ib. 3, 312; cf. id. ib. 11, 311: semel quadrigis, semel desultore misso, vix unius horae tempus utrumque curriculum conplebat, Liv. 44, 9, 4.

XXII —Hence, complētus , a, um, P. a. *

A Prop., filled full , full : alveus Tiberis ruderibus, * Suet. Aug. 30.—

B Trop., complete , perfect : completus et perfectus verborum ambitus, Cic. Or. 50, 168.—* Comp. , Gell. 1, 7, 20.

Related Words

  • compleo

    compleō or conpleō ēvī (complērunt, complēsse), ētus, ēre com- + PLE-, to fill up, fill full, fill...

    An Elementary Latin Dictionary