consuesco

A New Latin Dictionary by Charlton T. Lewis Ph.D. and Charles Short, LL. D.

consŭesco, suēvi, suētum, 3 (in the tempp. perff. the sync. forms prevail: consuesti, consuestis, consuerunt; consueram, etc.; consuero, etc.; consuerim, etc.; consuessem, etc.; consuesse. Thus also consuēmus = consuevimus, Prop. 1, 7, 5), v. a. and n.

I Act., to accustom, inure, habituate a person or thing (ante-class. and postAug.): tum bracchia consuescunt firmantque lacertos, Lucr. 6, 397: juvencum plostro aut aratro, Col. 6, 2, 9: vitem largo umori, id. Arb. 1, 5: semina falcem pati, Plin. 17, 10, 14, § 70; in perf. part. pass . (mostly poet.): qui consuetus in armis Aevom agere, Pac. ap. Cic. Tusc. 2, 21, 48 (Trag. Rel. v. 261 Rib.): gallus auroram vocare, Lucr. 4, 713; so with inf., id. 5, 209; 6, 788: consueta domi catulorum blanda propago, id. 4, 997 Lachm. N. cr. : copias habebat in Galliā bellare consuetas locis campestribus, Auct. B. Afr. 73, 2: quibus consueti erant uterque agrestibus ferramentis, Liv. 1, 40, 5: socors genus mancipiorum otiis, campo consuetum, Col. 1, 8, 2: proinde ut consuetus antehac, Plaut. Stich. 5, 5, 18: populus si perperam est consuetus, etc., Varr. L. L. 9, § 5 Müll.: grex comparatus ex consuetis unā (capellis), those accustomed to one another , id. R. R. 2, 3, 2.—Far more freq. in all periods,

II Neutr.

A To accustom one's self; and (esp. freq.) in temp. perf. (to have accustomed one's self, i. e.), to be accustomed, to be wont; constr. in gen. with the inf., rarely absol. , with ad , the dat., or abl.

α With inf.: disjungamus nos a corporibus, id est, consuescamus mori, Cic. Tusc. 1, 31, 75: versus multos uno spiritu pronuntiare, id. de Or. 1, 61, 261: cum minus idoneis (verbis) uti consuescerem, id ib. 1, 34, 154; 1, 22, 99: alils parere suā vo luntate, id. Inv. 1, 2, 3: qui mentiri solet pejerare consuevit, id. Rosc. Com. 16, 46: paulatim Rhenum transire, etc., Caes. B. G. 1, 33: in Britanniam navigare, id. ib. 3, 8: obsides accipere, non dare, id. ib. 1, 14: quo magno cum periculo mercatores ire consuerant, id. ib. 3, 1: quem ipse procuratorem relinquere antea consuesset, Cic. Quint. 28, 87: consuesso deos immortales ... his secundiores interdum res concedere, quos, etc., Caes. B. G. 1, 14 et saep.: quam rem pro magnis hominum officiis consuesse tribui docebat, id. ib. 1, 43: qui reges consueris tollere, Hor. S. 1, 7, 34: mulier quae cum eo vivere consuerat, Nep. Alcib. 10, 6; Cels. 6, 6, 8; Suet. Tit. 34; id. Ner. 12.—Sometimes with ellips. of inf. (cf. β infra): quin eo (equo) quo consuevit libentius utatur (sc. uti), Cic. Lael. 19, 68: eo die quo consuerat intervallo hostes sequitur (sc. sequi), Caes. B. G. 1, 22.— Impers. (rare): sicuti in sollemnibus sacris fieri consuevit, is wont , Sall. C. 22, 2. —

β Absol. : bene salutando consuescunt, Plaut. As. 1, 3, 69 (cf. adsuescunt, id. ib. 1, 3, 65): pabulum quod dabis, amurcā conspergito, primo paululum, dum consuescant, postea magis, Cato R. R. 103: adeo in teneris consuescere multum est, Verg. G. 2, 272.— Usu. with adv. of manner or time: si liberius, ut consuesti, agendum putabis, Cic. Fam. 5, 12, 4: ut consuevi, Caes. ap. Cic. Att. 9, 16, 3: ut consuemus, Prop. 1, 7, 5: sicut consuerat, Suet. Caes. 73: quo minus pro capite et fortunis alterius, quemadmodum consuerunt, causam velint dicere, Cic. Rosc. Am. 2, 5; id. Off. 2, 15, 55.—In Gr. attraction: cum scribas et aliquid agas eorum, quorum consuesti, gaudeo, Lucceius ap. Cic. Fam. 5, 14, 1.—

γ With ad : ad aciem justam, Quint. 2, 10, 8.—

δ With abl.: quae (aves) consuevere libero victu, Col. 8, 15 fin. ; so id. 8, 13, 1; 10, 153.—

ε With dat.: ne gravissimo dolori timore consuescerem, Plin. Ep. 8, 23, 8.—

B To have carnal in tercourse with, to cohabit with , in an honorable, or more freq. in a dishonorable sense (freq. and class.); with aliquā or aliquo , with or without cum , Plaut. Cist. 1, 1, 89: quid illi ... qui illā consuevit prior? Ter. Ad. 666: quācum tot consuesset annos, id. Hec. 555: mulieres quibuscum iste consuerat, Cic. Verr. 2, 5, 12, § 30; Plaut. Am. 5, 1, 70; Caecil. ap. Gell. 2, 23, 10; cf. in a double sense, Plaut. As. 3, 3, 113; id. Capt. 4, 2, 88.

X —Hence, consŭētus (in the poets trisyl.), a, um, P. a.; of inanim. things which one is accustomed to, commonly employs, uses, possesses, etc., used, accustomed; usual, ordinary, wonted, customary (mostly poet.; not in Cic.): amor, Ter. And. 135: antra, Verg. G. 4, 429: cubilia, Ov. M. 11, 259: lectus, id. Tr. 3, 3, 39: in auras, id. M. 2, 266: pectora, id. ib. 13, 491: canistris, * Juv. 5, 74: finis, Ov. H. 20, 242 al.: labores, pericula, Sall. J. 85, 7: libido, id. ib. 15, 3: numerus, Vulg. Exod. 5, 18; id. Num. 16, 29.— Sup. : consuetissima cuique Verba, Ov. M. 11, 638.—* Adv.: consŭētē , in the usual manner, according to custom : suscipere pabulum, Amm. 23, 2, 8.

Related Words

  • consuesco

    cōn-suēscō suēvī (-suēstī, -suērunt, etc., C., Cs.; -suēmus, Pr.), suētus, ere, to accustom, inure,...

    An Elementary Latin Dictionary