ĕtĭam, conj. [cf. Gr. ἔτι; with ending -am, as in quoniam, nunciam, etc.; cf. Brix ad Plaut. Trin. prol. 3], annexes a fact or thought to that which has already been said, and also, and furthermore, also, likewise, besides (syn. quoque).
I In gen.: hoc etiam ad malum accersebatur malum, Plaut. Bacch. 3, 3, 22; cf. Ter. And. 215; Cic. de Sen. 6, 16; id. N. D. 2, 52, 130: tute istic (dixisti) etiam astante hoc Sosia, Plaut. Am. 2, 2, 115: sed etiam est, paucis vos quod monitos voluerim, id. Capt. prol. 53; cf. id. Bacch. 3, 6, 17; Cic. Ac. 2 ( Luc. ), 12, 38: atque alias etiam dicendi quasi virtutes sequetur, id. Or. 40 fin. : unum etiam vos oro, ut, etc., one thing more , Ter. Eun. 1084; cf. id. Heaut. 895; id. Phorm. 831; Verg. A. 11, 352; Suet. Caes. 24 al.: etiamne hoc negabis? Plaut. Am. 2, 2, 128; cf. id. Bacch. 2, 3, 40: mihi quidem etiam Appii Caeci carmen ... Pythagoreorum videtur. Multa etiam sunt in nostris institutis ducta ab illis, Cic. Tusc. 4, 2, 4; cf. id. N. D. 2, 58: hei mihi! Etiam de sorte nunc venio in dubium miser? ... Etiam insuper defrudet? Ter. Ad. 246; cf. Suet. Caes. 10 fin. : caret epulis exstructisque mensis et frequentibus poculis: caret ergo etiam vinolentia et cruditate et insomniis, Cic. de Sen. 13, 44: etiam tu quoque assentaris huic? Plaut. Am. 2, 2, 70; so, etiam quoque, id. As. 2, 4, 95; id. Ps. 1, 1, 120; 1, 3, 118; Lucr. 3, 292; 5, 517 al.; Varr. R. R. 1, 1, 3; Gell. 18, 12, 9; cf.: quoque etiam, Plaut. Am. prol. 30; 2, 2, 85; 121; id. Ep. 4, 2, 19; Ter. Hec. 543; 734; Cic. Fam. 4, 8; id. Verr. 2, 3, 88 fin. ; v. quoque.— Esp. freq. in the connection: non modo (or solum) ... sed (or verum) etiam: tenebat non modo auctoritatem, sed etiam imperium in suos, Cic. de Sen. 11, 37: inveteratas non solum familiaritates exstingui solere, sed odia etiam gigni sempiterna, id. Lael. 10 fin. : neque solum ut quieto, sed etiam ut magno animo simus hortantur, neque auxilium modo defensioni meae, verum etiam silentium pollicentur, id. Mil. 1 fin. Conversely: tantum ... non etiam: si vultum tantum, non etiam animum accommodavimus, Quint. 6, 2, 26: periculum tantum, non etiam offensa vitatur, id. 9, 2, 67; 7, 4, 35 al.; cf.: quasi vero oratio rhetorum solum, non etiam philosophorum sit, Cic. Fin. 2, 6, 17.
II In partic.
A To annex a more important idea, and even , nay , even : quae omnes docti atque sapientes summa, quidam etiam sola bona esse dixerunt, Cic. Deiot. 13, 37: nos enim defendimus, etiam insipientem multa comprehendere, id. Ac. 2 ( Luc. ), 47, 144: si infantes pueri, mutae etiam bestiae paene loquuntur, id. Fin. 1, 21: quis mortalium tolerare potest, illis divitias superare, nobis rem familiarem etiam ad necessaria deesse? Sall. C. 20, 11: illiteratum, iners ac paene etiam turpe est non putare, etc., Plin. Ep. 2, 3, 8 et saep.—Freq. after negative sentences, for immo, potius, nay , rather , even : Mamertina civitas improba antea non erat; etiam erat inimica improborum, Cic. Verr. 2, 4, 10; id. Deiot. 11, 31: hoc idem nostri saepius non tulissent, quod Graeci laudare etiam solent, id. Or. 45, 153: quid, si ne dives quidem? quid, si pauper etiam? id. Par. 6, 1, 42 et saep.: tantum abesse dicebat, ut id consentaneum esset, ut maxime etiam repugnaret, id. Ac. 2 ( Luc. ), 9, 28; cf. Lentul. ap. Cic. Fam. 12, 15, 2; Cic. Fin. 2, 17; 5, 20 fin. : immo etiam, hoc qui occultari facilius credas, dabo, Ter. Hec. 869: quin etiam insuper vestem omnem miserae discidit, id. Eun. 646; v. immo and quin.—Freq. with comparatives for the sake of intensity, yet , still (in later Lat. replaced by adhuc): He. Mane, nondum audisti, Demea, Quod est gravissimum. De. An quid est etiam amplius? He. Vero amplius, Ter. Ad. 469: ut enim in corporibus magnae dissimilitudines sunt: sic in animis exsistunt majores etiam varietates, Cic. Off. 1, 30, 107: sunt autem etiam clariora vel plane perspicua, id. Fin. 5, 20: dic, dic etiam clarius, id. Verr. 2, 3, 75 fin. : plusculum etiam quam concedet veritas, id. Fam. 5, 12, 3; Quint. 9, 4, 36: Athos mons est adeo elatus, ut credatur altius etiam quam unde imbres cadunt surgere, Mel. 2, 2, 10.—Rarely with a comp. in contrast with its own posit. : qui magno in aere alieno majores etiam possessiones habent, Cic. Cat. 2, 8, 18; id. Tusc. 1, 1, 2; id. Cat. 4, 7, 14: ad Alesiam magna inopia, multo etiam major ad Avaricum, Caes. B. C. 3, 47, 5.—
B With the demonstrative notion of the jam predominating, used as an affirmative, certainly , granted , by all means , yes indeed , yes : ut sequens probabilitatem, ubicumque haec aut occurrat aut deficiat, aut etiam, aut non respondere possit, Cic. Ac. 2 ( Luc. ), 32, 104; cf. id. ib. 2, 30, 97; id. N. D. 1, 25, 70; id. Rosc. Com. 3, 9: Jupp. Numquid vis? Al. Etiam; ut actutum advenias, Plaut. Am. 1, 3, 46: Th. Numquid processit ad forum hodie novi? Si. Etiam. Th. Quid tandem? id. Most. 4, 3, 8; Ter. Hec. 811: misericordia commotus ne sis. Etiam, Cic. Mur. 31, 65; Plin. Ep. 2, 3, 9: Zeno in una virtute positam beatam vitam putat. Quid Antiochus? Etiam, inquit, beatam, sed non beatissimam, Cic. Ac. 2 ( Luc. ), 43, 134; id. Planc. 26 fin. : quid? etiam, id. Att. 4, 5; cf. id. ib. 1, 13, 6; 2, 6 fin. ; id. Q. Fr. 3, 1, 7, § 24: An. Num quid patri subolet? Ge. Nihil etiam, nothing at all , Ter. Phorm. 474: nihil etiam audio, id. Heaut. 1057. —
C With the idea of time predominating, yet , as yet , even yet , still , even now : etsi admodum In ambiguo est etiam, nunc quid de hac re fuat, Plaut. Trin. 2, 4, 193; cf. Ter. Hec. 614: olim fano consumebatur omne quod profanum erat, ut etiam fit, Varr. L. L. 6, § 54 Müll.: cum iste etiam cubaret, in cubiculum introductus est, Cic. Verr. 2, 3, 23: invalidus etiamque tremens, etiam inscius aevi, Verg. G. 3, 189; cf. id. A. 6, 485; Sall. C. 61, 4: sed tu etiamne astas? Plaut. Most. 2, 2, 89; cf. Ter. Eun. 286; id. Hec. 430; id. Heaut. 742: quousque tandem abutere, Catilina, patientia nostra? quamdiu etiam furor iste tuus nos eludet? how much longer? Cic. Cat. 1, 1.—With negatives: quia tibi minas viginti pro amica etiam non dedit, not yet , never yet , Plaut. Ps. 1, 3, 46: non satis pernosti me etiam, qualis sim, Ter. And. 503: non dico fortasse etiam quod sentio, Cic. Tusc. 1, 6, 12: nec plane etiam abisse ex conspectu, Caes. B. G. 6, 43, 4: improbum facinus, sed fortasse adhuc in nullo etiam vindicatum, Cic. Verr. 2, 3, 84: nihil suspicans etiam mali, Ter. And. 116: hunc ego numquam videram etiam, id. Eun. 1030; 1092: quid egerint inter se, nondum etiam scio, id. Hec. 192; 745; id. Heaut. 596; id. And. 201: haec ego omnia, vixdum etiam coetu vestro dimisso, comperi, Cic. Cat. 1, 4 fin. —
D In familiar lang., in interrogations, esp. when made indignantly, like our what? pray? etc.: etiam caves, ne videat forte hinc te a patre aliquis exiens? are you on your guard , pray? Ter. Heaut. 235: etiam tu, here, istinc amoves abs te? Plaut. As. 3, 3, 124: etiam clamas, carnufex? what? do you bawl? Plaut. Am. 1, 1, 220; cf. id. ib. 225; 2, 1, 21; id. Most. 2, 1, 30; Ter. Eun. 1017; Petr. 21 fin. al.: is mihi etiam gloriabitur se omnes magistratus sine repulsa assecutum? what? and will he boast to me? etc., Cic. Pis. 1, 2; cf. id. Verr. 2, 1, 59; 2, 2, 42 fin. —
E In familiar lang., with imperatives, again , once more: Tr. Circumspice dum, numquis est, Sermonem nostrum qui aucupet. Th. Tutum probe est. Tr. Circumspice etiam, Plaut. Most. 2, 2, 43; 4, 2, 3: etiam tu, homo nihili, quod di dant boni, cave culpa tua amissis, id. Bacch. 5, 2, 70; cf. Ter. And. 849; id. Hec. 841.—In impatient questions: scelerate, etiam respicis? are you going to look round? Plaut. Pers. 2, 4, 4: etiam vigilas? at once , immediately , id. Most. 2, 1, 35: etiam aperis? id. ib. 4, 2, 28: etiam tu taces? id. Trin. 2, 4, 113; Ter. Ad. 550: etiam tu hinc abis? id. Phorm. 542; cf.: etiamne abis? Plaut. Poen. 1, 3, 22: etiamne ambulas? id. As. 1, 1, 95.—
F Etiam atque etiam denotes that an action is done uninterruptedly, incessantly; whence it also conveys the idea of intensity, constantly , perpetually; repeatedly , again and again , over and over; pressingly , urgently : temo superat cogens sublime etiam atque etiam noctis iter, Enn. ap. Varr. L. L. 7, § 73 Müll. (Trag. v. 246 ed. Vahlen): etiam atque etiam argumenta cum argumentis comparare, Cic. Div. 1, 4; cf. id. Fam. 16, 15: optimus quisque confitetur, multa se ignorare et multa sibi etiam atque etiam esse discenda, id. Tusc. 3, 28, 69: dicere, id. Fam. 13, 28: commonefacere, id. ib. 13, 72: affirmare promissa, Liv. 22, 13: curare, ut, etc., id. 41, 19: consulere, id. 38, 9: se avertere, Balb. ap. Cic. Att. 8, 15, A, 2: queri, Cat. 63, 61 et saep.: te moneo, hoc etiam atque etiam ut reputes, Plaut. Trin. 3, 2, 48: cogitare, Ter. Eun. 56: considerare, Cic. de Imp. Pomp. 19 fin. ; Liv. 3, 45 fin. Drak.: reputare, Sall. J. 85, 28: videre, Cic. Div. in Caecil. 12; id. Ac. 2 ( Luc. ), 19, 62; Liv. 36, 28: aspicere, Hor. Ep. 1, 18, 76 et saep.: hoc te vehementer etiam atque etiam rogo, Cic. Fam. 13, 5, fin. ; 13, 28 fin. ; cf. id. Verr. 2, 5, 72: haec quamquam nihilo meliora sunt, nunc etiam atque etiam multo desperatiora, constantly more desperate from day to day , id. Fam. 6, 22 (B. and K. read nunc atque): quare etiam atque etiam sunt venti corpora caeca, i. e. most positively , Lucr. 1, 295. Vid. Hand Turs. II. pp. 545-578.