frux, frūgis, and more freq. in plur. frūges, um (also in nom. sing. frugis: frugi rectus est natura frux, at secundum consuetudinem dicimus, ut haec avis, haec ovis, sic haec frugis, Varr. L. L. 9, § 76 dub.), f. [from the root FRUG; v. fruor], fruits of the earth (that may be enjoyed), produce of the fields, pulse, legumes (whereas fructus denotes chiefly tree-fruit, and frumentum halm-fruit, grain), sometimes also, in gen., for fruits (grain, tree-fruit, etc.).
I Lit.
α Plur. : terra feta frugibus et vario leguminum genere, Cic. N. D. 2, 62, 156: fruges terrae, id. Div. 1, 51, 116; id. de Sen. 2, 5; cf.: nos fruges serimus, nos arbores, id. N. D. 2, 60, 152: ubertas frugum et fructuum, id. ib. 3, 36, 86: frugum fructuumque reliquorum perceptio, id. Off. 2, 3, 12: oleam frugesve ferre, id. Rep. 3, 9: neque foliis, neque oleo neque frumento neque frugibus usurum, Dig. 7, 8, 12; cf. ib. 50, 16, 77: arbores frondescere ... segetes largiri fruges, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 28, 69 (Trag. v. 195 Vahl.): ut cum fruges Cererem appellamus, vinum autem Liberum, Cic. N. D. 2, 23, 60; cf. Lucr. 2, 656: inventis frugibus, Cic. Or. 9, 31: fruges in ea terra (Sicilia) primum repertas esse arbitrantur, id. Verr. 2, 4, 48, § 106: cultus agrorum perceptioque frugum, id. Rep. 2, 14: lentiscus triplici solita grandescere fetu, Ter fruges fundens, Cic. poët. Div. 1, 9, 15: arboreae, Cornif. ap. Serv. Verg. G. 1, 55: roburneae, Col. 9, 1, 5: (Gallorum gens) dulcedine frugum maximeque vini capta, Liv. 5, 33, 2 al.—Poet.: salsae fruges = mola salsa, the sacrificial roasted barley-meal mixed with salt , Verg. A. 2, 133; 12, 173: medicatae, magic herbs , id. ib. 6, 420.—
β Sing. : si jam data sit frux, Enn. ap. Prisc. p. 724 P. (Ann. v. 412 Vahl.; cf. ib. v. 318): spicea frux, Aus. Monos. de Cibis, 4: (mensae) exstructae dapibus nec tostae frugis egentes, Ov. M. 11, 121: ut non omnem frugem neque arborem in omni agro reperire possis, Cic. Rosc. Am. 27, 75: fundit frugem spici ordine structam, id. de Sen. 15, 51: quercus et ilex multa fruge pecus juvet, Hor. Ep. 1, 16, 10: sit bona librorum et provisae frugis in annum Copia, id. ib. 1, 18, 109.
II Trop.
A In gen., like fructus, result , success , value (rare but class.): quae virtutis maturitas et quantae fruges industriae sint futurae, Cic. Cael. 31, 76: illae sunt animi fruges, Auct. Aetn. 273: generare atque ad frugem aliquam perducere, to some maturity , Quint. 6, 2, 3; cf.: illud ingeniorum velut praecox genus non temere umquam pervenit ad frugem, id. 1, 3, 3: jam ego et ipsa frugem tuam periclitabor, maturity of mind , ability , Ap. Met. 6, 10, 8; hominem nihili, neque rei neque frugis bonae, Gell. 6, 11, 2; cf. B. 1. β infra. —Poet.: centuriae seniorum agitant expertia frugis, rail at what is crude , worthless (= poëmata nimis jocosa), Hor. A. P. 341: cultor enim juvenum purgatas inseris aures Fruge Cleanthea, with Cleanthian fruit , i. e. doctrine , Pers. 5, 64: herus si tuus volet facere frugem, meum herum perdet, i. e. to act with advantage , Plaut. Poen. 4, 2, 70.—
B In partic., of moral character.
1 frugi (a dat. form, fit for food; frugi aptus, serviceable, χρήσιμος, χρηστός; hence, transf.), as adj. indecl. , useful , fit , proper , worthy , honest , discreet , virtuous , temperate , frugal (class.; for comp. and sup. the words frugalior and frugalissimus were used; v. frugalis): frugi hominem dici non multum habet laudis in rege, Cic. Deiot. 9, 26; cf. id. Tusc. 3, 8, 16 sq.: qui (L. Piso) tanta virtute atque integritate fuit, ut ... solus Frugi nominaretur. Quem cum in contionem Gracchus vocari juberet et viator quaereret, quem Pisonem, quod erant plures: Cogis me, inquit, dicere inimicum meum frugi, id. Font. 13, 29; cf.: loquitur ut Frugi ille Piso, id. Fin. 2, 28, 90: homines plane frugi ac sobrii, id. Verr. 2, 3, 27, § 67: ego praeter alios meum virum fui rata Siccum, frugi, continentem (opp. madidum, nihili, incontinentem), Plaut. As. 5, 2, 7: hominis frugi et temperantis functus officium, Ter. Heaut. 580: parcius hic vivit: frugi dicatur, Hor. S. 1, 3, 49: Antonius frugi factus est, Cic. Phil. 2, 28, 69: (Penelope) tam frugi tamque pudica, Hor. S. 2, 5, 77: sum bonus et frugi, id. Ep. 1, 16, 49: quo sane populus numerabilis, utpote parvus, Et frugi castusque verecundusque coibat, id. A. P. 207: servus frugi atque integer, Cic. Clu. 16, 47: Davus, amicum mancipium domino et frugi, Hor. S. 2, 7, 3: liberti probi et frugi, Plin. Pan. 88, 2: quae (lena) frugi esse vult, useful , serviceable , Plaut. As. 1, 3, 23; Ter. Eun. 607.—
β Strengthened by the attributive bonae: is probus est, quem paenitet, quam probus sit et frugi bonae: Qui ipsus sibi satis placet, nec probus est nec frugi bonae, Plaut. Trin. 2, 2, 39 and 40; id. As. 3, 3, 12; id. Poen. 4, 2, 23: (Fabius Luscus) satis acutus et permodestus ac bonae frugi, Cic. Att. 4, 8, 3.—
b Of inanim. and abstr. things: frugi severaque vita, honest , virtuous , Cic. Fil. ap. Cic. Fam. 16, 21, 4: victus luxuriosus, an frugi, an sordidus, quaeritur, frugal , temperate , Quint. 5, 10, 27; cf.: atrium frugi nec tamen sordidum, Plin. Ep. 2, 17, 4: cena, id. ib. 3, 1, 4; Juv. 3, 167: jentacula, Mart. 13, 31, 1.—*
2 Frux = homo frugi, worthy , honest : dictum factumque facit frux, Enn. ap. Prisc. p. 724 P. (Ann. v. 318 Vahl.). —
3 Ad frugem or ad bonam frugem, in vulg. lang. (to turn or bring one's self) to moral worth , excellence , virtue : equidem multos vidi et in hac civitate, qui totam adolescentiam voluptatibus dedissent, emersisse aliquando et se ad frugem bonam, ut dicitur, recepisse gravesque homines atque illustres fuisse, have reformed , Cic. Cael. 12, 28: multa ad bonam frugem ducentia in eo libro scripta sunt, Gell. 13, 27, 2: quin tu adolescentem, quem esse corruptum vides, restituis? quin ad frugem corrigis? Plaut. Trin. 1, 2, 81; cf. id. Bacch. 4, 10, 10: certum'st ad frugem applicare animum, id. Trin. 2, 1, 34.