praeter, adv. and prep. [prae, with the demonstrative suffix ter, as in inter, subter, propter], signifies motion by or past, and hence, also, beyond, or rest outside a thing.
I Adv., past , by , beyond (cf. praeterquam), in the trop. sense; i. e.
A Comparatively, before , beyond , above , more than (only ante-class.): quae praeter sapiet quam placet parentibus, Plaut. Pers. 3, 1, 38: quod mihi videre Facere, et praeter quam res te adhortatur tua, Ter. Heaut. 60.—
B Exceptionally, except , excepting , unless , save (class. but rare): etiam e Graecis ipsis diligenter cavendae sunt quaedam familiaritates, praeter hominum perpaucorum, Cic. Q. Fr. 1, 1, 5, § 16: ne quis praeter armatus violaretur, Liv. 4, 59, 7 Weissenb. ad loc.: diem statuit, ante quam liceret sine fraude ab armis discedere, praeter rerum capitalium damnatis, Sall. C. 36, 2: religionum usquequaque contemptor, praeter unius deae Syriae, Suet. Ner. 56; id. Claud. 4 fin. : exsules, praeter caedis damnati, restituebantur, Just. 13, 5, 2: praeter hodie, Vulg. Gen. 21, 26: nil praeter salices cassaque canna fuit, Ov. F. 6, 406: uti pueri in curiam ne introeant, praeter ille unus Papirius, Gell. 1, 23, 13.—In connection with the particles si , quod , que : praeter si aliter nequeas, unless , Varr. R. R. 1, 41 fin. : praeter quod epulis alienis voluptates meas anteferrem, etc., besides that , Ap. Met. 2, 18, 15; montes in Arcadiā Cyllene, Lycaeus ... praeterque ignobiles octo, and besides , and also , Plin. 4, 6, 10, § 21: praeterque, id. 5, 1, 1, § 16; 8, 42, 67, § 166; 9, 39, 64, § 138; 11, 4, 3, § 10. —For praeter quam and praeter propter, v. praeterquam and praeterpropter.—
II Prep. with acc., past , by , before , in front of , along.
A Lit., of place (rare but class.): mustela murem mihi abstulit praeter pedes, Plaut. Stich. 3, 2, 7: magni montes solem succedere praeter, Lucr. 4, 139: praeter castra Caesaris suas copias transduxit, Caes. B. G. 1, 48: servi ejus praeter oculos Lollii haec omnia ferebant, before the eyes of , Cic. Verr. 2, 3, 25, § 62: Ligures praeter oram Etrusci maris Neapolim transmisit, Liv. 40, 41: praeter radices montis lapsus amnis, Plin. 6, 3, 4, § 10: praeter ora suorum, Tac. H. 4, 30: tela volant ... Praeter utrumque latus praeterque et lumen et aures, Ov. M. 5, 158: praeter majorum cineres rapitur Lateranus, Juv. 8, 146.—
B Trop.
1 In gen., over , beyond; against , contrary to , aside from : nihil praeter rem locuti sumus, beside the matter , irrelevant , Auct. Her. 4, 1, 1: praeter aetatem stultus, Plaut. Ep. 1, 2, 3: praeter aequom delinquere, id. Bacch. 3, 3, 14: multa praeter spem evenisse, id. Rud. 2, 3, 69; cf.: quor sedebas in foro Tu solus praeter alios, apart from , id. Ps. 3, 2, 13: praeter naturam praeterque fatum, Cic. Phil. 1, 4, 10: praeter consuetudinem, id. Div. 2, 28, 60: cum lacus Albanus praeter modum crevisset, id. ib. 1, 44, 100: quod mihi videre praeter aetatem tuam Facere, Ter. Heaut. 59.—
2 In partic.
a Comparatively, of that which goes beyond something else, beyond , above , more than; esp.: praeter ceteros, alios, omnes, etc.: illud praeter alia mira miror, Plaut. Am. 2, 2, 140: praeter ceteros laborabis, Cic. Q. Fr. 1, 1, 15, § 43; id. Sull. 3, 7: quae me igitur res praeter ceteros impulit, ut, etc., id. Rosc. Am. 1, 2: necesse est quod mihi consuli praecipuum fuit praeter alios, id jam privato cum ceteris esse commune, id. Sull. 3, 9: ut Argonautas praeter omnes candidum Medea mirata est ducem, Hor. Epod. 3, 9; Ter. And. 58.—With neg. : nonne ostendis te vereri, quod praeter ceteros tu metuere non debeas, less than the rest , Cic. Rosc. Am. 50, 145.—
b Of that besides which there is something else in addition, besides , together with , in addition to : ut praeter se denos ad colloquium adducerent, Caes. B. G. 1, 43: praeter imperatas pecunias, id. B. C. 3, 32: ut praeter auctoritatem vires quoque haberet, id. ib. 3, 57: praeter illud commodum, quod, etc., tum etiam, etc., Col. 4, 18.—
c Exceptionally, besides , except : nec nobis praeter me alius est servos, Plaut. Am. 1, 1, 244: hoc nemini praeter me videtur, Cic. Att. 1, 1, 2: omnibus sententiis praeter unam condemnatus est, id. Clu. 20, 55: neque vestitus, praeter pelles habeant, Caes. B. G. 4, 1: frumentum omne, praeter quod secum portaturi erant, comburunt, id. ib. 1, 5: nullas (litteras) acceperam praeter quae mihi binae redditae sunt, etc., Cic. Att. 5, 3, 2: ex plurimis honoribus, praeter paucos non recepit, Suet. Tib. 26.—
d Praeter haec, for praeterea, besides that , besides , moreover (ante- and postclass.), Ter. Ad. 847; Cels. 2, 4.☞ In composition, praeter has the signification of past , by , and beyond , or besides; e. g. praeterducere, praetermittere, praeterea.