sōlus, a, um (gen. regular. solius; dat. soli; gen. m. soli, Cato ap. Prisc. p. 694 P.; dat. m. SOLO, Inscr. Orell. 2627; f. solae, Plaut. Mil. 4, 2, 28; Ter. Eun. 1004), adj. [orig. the same with sollus, q. v.; cf. salus. By Pott referred to sui, Kühn. Zeitschr. 5, 242].
I Lit.
A In gen., alone , only , single , sole (syn.: unus, unicus, singularis): quod egomet solus feci, nec quisquam alius affuit, Plaut. Am. 1, 1, 269: cum omnibus potius quam soli perire voluerunt, Cic. Cat. 4, 7, 14: cum visum esset utilius solum quam cum altero regnare, id. Off. 3, 10, 41: licebit eum solus ames, id. Att. 6, 3, 7: tot mea Solius solliciti sint causa, ut, etc., Ter. Heaut. 129: nec mihi soli versantur ante oculos ... sed, etc., Cic. Lael. 27, 102: non sibi se soli natum meminerit, id. Fin. 2, 14, 45 fin. : extra Peloponnesum Aenianes, etc. ... soli absunt a mari, id. Rep. 2, 4, 8: quae sola divina sunt, id. Tusc. 1, 27, 66: ita sola errare videbar, Enn. Ann. 1, 45; cf. Plaut. Am. 1, 1, 2: Africanum solitum esse dicere, se numquam minus solum esse, quam cum solus esset, Cic. Rep. 1, 17, 27: rem narrabit sola soli, Ter. Hec. 350; 557; id. Eun. 579; Cato ap. Prisc. p. 694 P.: de viginti Restabam solus, Ov. M. 3, 688: solus ex plurimis servis, Plaut. Most. 4, 1, 23: solus ex toto illo collegio, Cic. Prov. Cons. 8, 18: Stoici soli ex omnibus, id. de Or. 3, 18, 65: tu ex omnibus, id. Fam. 2, 17, 6: ego meorum solus sum meus, Ter. Phorm. 587: coturnices solae animalium, Plin. 10, 23, 33, § 69: solus inter omnes, Mart. 4, 2, 1: quae (actio) sola per se ipsa quanta sit, histrionum ars declarat, Cic. de Or. 1, 5, 18; so, per se, id. Top. 15, 59; Liv. 1, 49; 10, 1 al.—With subj. inf. : nam solum habere velle summa dementia est, Cic. Tusc. 4, 26, 56.—Strengthened by unus: Ch. Quid, duasne is uxores habet? So. Obsecro: unam ille quidem hanc solam, Ter. Phorm. 754: solum unum hoc vitium affert senectus hominibus, id. Ad. 833: furta praetoris quae essent HS. duodecies, ex uno oppido solo exportata sunt, Cic. Verr. 2, 2, 75, § 185: unam solam scitote esse civitatem, quae, etc., id. ib. 2, 2, 5, § 13: te unum solum suum depeculatorem venisse, id. Pis. 40, 96.—With other numerals (freq. and class.), Plaut. Bacch. 4, 9, 51; Cic. Ac. 2 ( Luc. ), 45, 138; id. Att. 2, 1, 5; id. Phil. 11, 8, 18; id. Verr. 2, 2, 74, § 182: Ge. Quantum tibi opus est argenti? Ph. Solae triginta minae, Ter. Phorm. 557; Caes. B. G. 1, 40: qui solos novem menses Asiae praefuit, Cic. Att. 5, 17, 5; Liv. 1, 55, 8; 6, 36, 8; 37, 23, 10; and Suet. Aug. 97. —In voc. : felix lectule talibus sole amoribus, Attic. ap. Prisc. p. 673 P.—
B In partic., alone , lonely , solitary , forsaken , deserted; without relatives, friends, etc. (rare; syn. solitarius): sola sum: habeo hic neminem, Neque amicum neque cognatum, Ter. Eun. 147; cf. id. Ad. 291; id. And. 381: solus atque omnium honestarum rerum egens, Sall. J. 14, 17; id. H. 3, 61, 3 Dietsch: gaudet me vacuo solam tabescere lecto, Prop. 3, 5 (4, 6), 23.—
II Transf., of places, lonely , solitary , unfrequented , desert , = desertus (class.): hic solis locis composita sum, Hic saxa sunt, hic mare sonat, nec quisquam Homo mihi obviam venit, Plaut. Rud. 1, 3, 22; cf.: cum in locis solis moestus errares, Cic. Div. 1, 28, 59: loca, Lucr. 6, 396; Cic. Fragm. ap. Quint. 5, 13, 28; Nep. Eum. 8, 6 (for which shortly before: loca deserta); Sall. J. 103, 1: locus, Plaut. Aul. 4, 6, 7; Ter. And. 406: terrae, Plaut. Rud. 1, 4, 8; id. Most. 4, 3, 3; Ter. Phorm. 979: Libyae agri, Verg. G. 3, 249: insula, Cat. 64, 184: in harena, id. 64, 57: solā sub rupe, Verg. E. 10, 14; Cat. 64, 154: in monte, Tib. 1, 2, 72 (Müll. solito) et saep.—Hence, adv.: sōlum , alone , only , merely , barely.
A Affirmatively (rare but class.; syn. tantum, but never with numerals, except unus; cf. solus, A. supra): de re unā solum dissident, de ceteris mirifice congruunt. Ain' tandem? unā de re solum est dissensio? Cic. Leg. 1, 20, 53: nos nuntiationem solum habemus: consules etiam spectionem, id. Phil. 2, 32, 81; id. Or. 48, 160: quasi vero atrā bili solum mens ac non saepe vel iracundia graviore vel timore moveatur, id. Tusc. 3, 5, 11: quae hominum solum auribus judicantur, id. N. D. 2, 58, 146: quasi vero perpetua oratio rhetorum solum, non etiam philosophorum sit, id. Fin. 2, 6, 17.—
2 Strengthened by modo , and joined with it in one word, sōlummŏdo (only late Lat., for the true reading, Plin. 34, 8, 19, § 92, is unam tantum, Jan. Detlef.; whereas tantummodo is class.): de exercitore solummodo Praetor sentit, Dig. 4, 9, 1, § 2: pretii solummodo fieri aestimationem, ib. 9, 2, 23, § 1; 11, 5, 1, § 3; 28, 5, 1, § 1; Quint. Decl. 247; Tert. Res. Carn. 26; Hier. Ep. 12.—
B Negatively: non solum, nec (neque) solum ... sed (verum) etiam (et), etc., not only ( not merely , not barely ) ... but also , etc. (class. and freq.): non solum publicas, sed etiam privatas injurias ultus est, Caes. B. G. 1, 12 fin. : urbes non solum multis periculis oppositae, sed etiam caecis, Cic. Rep. 2, 3, 6: importantur non merces solum adventiciae, sed etiam mores, id. ib. 2, 4, 7: neque solum fictum, sed etiam imperite absurdeque fictum, id. ib. 2, 15, 28: te non solum naturā et moribus, verum etiam studio et doctrinā esse sapientem, id. Lael. 2, 6: non nobis solum nati sumus, id. Off. 1, 7, 22: ut sapiens solum contentus possit vivere, id. Fin. 1, 13, 44 Madv. ad loc.: bestiae sibi solum natae sunt, id. ib. 3, 19, 63: nec vero solum hanc libidinem laudant, id. Tusc. 4, 19, 44: servavit ab omni Non solum facto verum opprobrio quoque turpi, Hor. S. 1, 6, 84: non enim jus illud solum superbius populo, sed violentius videri necesse erat, Cic. Leg. 3, 7, 17; id. Cat. 3, 10, 24: non solum ortum novum populum, sed adultum jam, etc., id. Rep. 2, 11, 21: quibus opibus ac nervis non solum ad minuendam gratiam, sed paene ad perniciem suam uteretur, Caes. B. G. 1, 20: quae non solum facta esse, sed ne fieri quidem potuisse cernimus, Cic. Rep. 2, 15, 28: bene meriti de rebus communibus, ut genere etiam putarentur non solum ingenio esse divino, id. ib. 2, 2, 4: neque solum civis, set cujusmodi genus hominum, Sall. C. 39, 6; v. non and sed.