testĭmōnĭum, ii, n. [testor],
I witness , evidence , attestation , testimony (oral or written): qui falsas lites falsis testimoniis Petunt, Plaut. Rud. prol. 13: testimonii dictio, Ter. Phorm. 293: quorum egregiam fuisse virtutem testimonio Ciceronis cognoverat, Caes. B. G. 5, 52: testimonium in aliquem dicere, Cic. Rosc. Am. 36, 102; testimonium dicere de conjuratione, id. Sull. 30, 83: testimonium dicere contra deos, id. N. D. 3, 34, 83; cf.: dicere aliquid pro testimonio, Plaut. Poen. 3, 2, 19; Cic. Rosc. Am. 35, 101; 36, 102; id. Verr. 2, 1, 5, § 14: testimonium impertire, id. Fam. 5, 12, 7: Bruttiano justissimum integritatis testimonium redditum, Plin. Ep. 6, 22, 6: licet iis testimonium reddere industriae, Quint. 11, 1, 88: Publio tuo neque operā ... neque testimonio defui, Cic. Fam. 5, 17, 2: legite testimonia testium vestrorum, id. Mil. 17, 46: testimonia recitare, Hadrian. in Dig. 22, 5, 3, § 4; so, falsi testes, falsa signa testimoniaque et indicia ex eādem officinā exibant, Liv. 39, 8, 7: vocare aliquem ad testimonium, Varr. R. R. 1, 4 fin. : citare ad testimonium, Petr. 2: in testimonium citare, Macr. S. 1, 4: ovis damnata falso testimonio, Phaedr. 1, 17, 6.—
II Transf., that which serves as proof of any thing, proof , evidence : hoc interest inter exemplum et testimonium: exemplo demonstratur, id quod dicimus cujusmodi sit: testimonio, esse illud ita, ut nos dicimus, confirmatur, Auct. Her. 4, 3, 5: testimoniorum quae sunt genera? Divinum et humanum: divinum, ut oracula, ut auspicia, ut vaticinationes et responsa sacerdotum, haruspicum, conjectorum: humanum, quod spectatur ex auctoritate et ex voluntate et ex oratione aut liberā aut expressā: in quo insunt scripta, pacta, promissa, jurata, quaesita, Cic. Part. Or. 2, 6: dare testimonium sui judicii, id. Leg. 3, 1, 1; so, laudum suarum, id. Lael. 26, 98: laboris sui periculique afferre, Caes. B. C. 3, 53: ejus rei testimonium esse, quod, etc., id. B. G. 1, 44; cf.: ejus rei ipsa verba formulae testimonio sunt, Cic. Rosc. Com. 4, 11: cui rei mors indigna Palamedis testimonium dat, Auct. Her. 2, 19, 28: quod testimonio sit, non ex verbis aptum pendere jus, sed, etc. Cic. Caecin. 18, 52: postquam, quae voluerat, dixerat, testimonii loco librum tradidit, Nep. Lys. 4, 3: testimonio sunt clarissimi poëtae, Quint. 1, 10, 10: arca testimonii, Vulg. Exod. 25, 22; 40, 5 et saep.