sentio

A New Latin Dictionary by Charlton T. Lewis Ph.D. and Charles Short, LL. D.

sentĭo, si, sum, 4 (perf. sync. sensti, Ter. And. 882), v. a.

I Physically.

A In gen., to discern by the senses; to feel , hear , see , etc.; to perceive , be sensible of (syn. percipio).

α With acc.: calorem et frigus, Lucr. 1, 496; cf.: duritiem saxi, id. 4, 268; 3, 381 sq.: feram nare sagaci (venaticā), Enn. ap. Fest. p. 177 Müll. (Ann. v. 346 Vahl.): varios rerum odores, Lucr. 1, 298: sucum in ore, id. 4, 617 sq.: suavitatem cibi, Cic. Phil. 2, 45, 115: varios rerum colores, Lucr. 4, 492: sonitum, Plaut. Curc. 1, 2, 69: nil aegri, Lucr. 3, 832: utrumque (calorem et frigus) manu, id. 1, 496: famem, Liv. 25, 13: morbos articularios, Plin. 32, 4, 14, § 39.—In mal. part.: sensit delphina Melantho, Ov. M. 6, 120.— Pass. : posse prius ad angustias veniri, quam sentirentur, before they should be observed , Caes. B. C. 1, 67.—

β With inf. or an, object-clause : sei movero me seu secari sensero, Plaut. Merc. 2, 2, 40: sentio aperiri fores. id. Truc. 2, 3, 29: nec quisquam moriens sentire videtur, Ire foras animam, Lucr. 3, 607: sentire sonare, id. 4, 229 Munro.—

γ Absol. : perpetuo quoniam sentimus, Lucr. 4, 228; 6, 935; Plaut. Bacch. 4, 9, 77: qui (homines) corruant, sed ita, ut ne vicini quidem sentiant, Cic. Cat. 2, 10, 21.—

b Of things: pupula cum sentire colorem dicitur album, Lucr. 2, 811 sq. — Absol. : haud igitur aures per se possunt sentire, Lucr. 3, 633: si quis corpus sentire refutat, id. 3, 350; 3, 354; cf. id. 3, 552; 3, 625.—

B In partic.

1 To perceive the effects (esp. the ill effects) of any thing; to feel , experience , suffer , undergo , endure : sentiet, qui vir siem, Ter. Eun. 66: jam curabo sentiat, Quos attentarit, Phaedr. 5, 2, 6: quid ipse ad Avaricum sensisset, etc., Caes. B. G. 7, 52; cf. Liv. 45, 28, 6: Centupirini etiam ceterarum civitatum damna ac detrimenta senserunt, Cic. Verr. 2, 3, 45, § 108; id. Div. in Caecil. 12, 38; cf. id. Verr. 2, 1, 49, § 127: tecum Philippos et celerem fugam Sensi, Hor. C. 2, 7, 10: (Apollinem) vindicem, id. ib. 4, 6, 3: caecos motus orientis austri, id. ib. 3, 27, 22: contracta aequora (pisces), id. ib. 3, 1, 33: prima arma nostra (Salyi), Flor. 3, 2, 3: sentire paulatim belli mala, Tac. H. 1, 89: famem, Liv. 25, 13, 1; Curt. 9, 10, 11: damnum, Liv. 2, 64, 6: cladem belli, id. 35, 33, 6: inopiam rerum omnium, id. 43, 22, 10; 44. 7, 6: incommoda belli, id. 44, 14, 10: lassitudo jam et sitis sentiebatur, id. 44, 36, 2: ubi primum dolorem aliquis sentit, Cels. 6, 7 init. ; cf. Lact. 7, 20, 7: cujus ulceris dolorem sentire etiam spectantes videntur, Plin. 34, 8, 19, § 59: corporis aegri vitia sentire, Curt. 8, 10, 29: qui in urbe se commoverit ... sentiet, in hac urbe esse consules vigilantes, esse egregios magistratus, etc., Cic. Cat. 2, 12, 27; cf. id. Sest. 28, 69; Ov. M. 13, 864.— Absol. : iste tuus ipse sentiet Posterius, Ter. Ad. 139.—Of beasts, etc.: oves penuriam sentiunt, Col. 7, 9, 3 sq.: frigus aut aestum, id. 7, 4, 7: praegelidam hiemem omnes pisces sentiunt, Plin. 9, 16, 24, § 57.—

b Of things, to be affected or influenced by : meae istuc scapulae sentiunt, Plaut. Poen. 1, 1, 25; Liv. 9, 37: transitum exercitus (ager), id. 9, 41, 58: pestilentem Africum (Fecunda vitis), Hor. C. 3, 23, 5: lacus et mare amorem Festinantis eri, id. Ep. 1, 1, 84: alnos fluvii cavatas, Verg. G. 1, 136 al.; cf. Plin. Pan. 31, 5: carbunculi cum ipsi non sentiant ignes, Plin. 37, 7, 25, § 92: eadem (gemma) sola nobilium limam sentit, is affected by , id. 37, 8, 32, § 109: cum amnis sentit aestatem, et ad minimum deductus est, Sen. Ira, 3, 21, 1: miramur quod accessionem fluminum maria non sentiant, id. Q. N. 3, 4: illa primum saxa auctum fluminis sentiunt, id. ib. 4, 2, 7: totum mare sentit exortum ejus sideris, Plin. 9, 16, 25, § 58: caseus vetustatem, id. 11, 42, 97, § 242: herba cariem, id. 12, 7, 14, § 28: ferrum robiginem, id. 34, 14, 41, § 143. —

2 In the elder Pliny, to be susceptible of , to be subject or liable to a disease: morbos, Plin. 9, 49, 73, § 156: rabiem, id. 8, 18, 26, § 68: cariem, id. 12, 7, 14, § 28.—

II Mentally.

A Lit., to feel , perceive , observe , notice (syn. intellego).

α With acc.: id jam pridem sensi et subolet mihi, Plaut. Ps. 1, 5, 7; so, quid, id. Truc. 1, 1, 39: quando Aesculapi ita sentio sententiam, I observe , understand , id. Curc. 2, 1, 2: primus sentio mala nostra, Ter. Ad. 546: numquam illum ne minimā quidem re offendi, quod quidem senserim, that I have perceived , Cic. Lael. 27, 103: ut cui bene quid processerit, multum illum providisse, cui secus, nihil sensisse dicamus, id. Rab. Post. 1, 1: praesentia numina sentit, Hor. Ep. 2, 1, 134; cf. id. ib. 2, 2, 162; id. C. S. 73 et saep.: de victoriā atque exitu rerum sentire, Caes. B. G. 7, 52: omnia me illa sentire quae dicerem, nec tantum sentire, sed amare, Sen. Ep. 75, 3: illum sensisse quae scripsit, id. ib. 100, 11.—Poet.: ut vestram sentirent aequora curam, Ov. M. 5, 557: nec inania Tartara sentit, i. e. does not die , id. ib. 12, 619.—

β With inf. or an obj.-clause : quoniam sentio errare (eum), Plaut. Men. 3, 2, 16: hoc vir excellenti providentiā sensit ac vidit, non esse, etc., Cic. Rep. 2, 3, 5: suspicionem populi sensit moveri, id. ib. 2, 31, 54: quod quid cogitent, me scire sentiunt, etc., id. Cat. 2, 3, 5 sq.: postquam nihil esse pericli Sensimus, Hor. S. 2, 8, 58: non nisi oppressae senserunt (civitates), etc., Just. 8, 1, 2.—

γ With rel.- or interrog.-clause : scio ego et sentio ipse, quid agam, Plaut. Trin. 3, 2, 13: jam dudum equidem sentio, suspicio Quae te sollicitet, id. Bacch. 4, 8, 49: quoniam sentio, Quae res gereretur, id. ib. 2, 3, 56: si quid est in me ingenii, quod sentio quam sit exiguum, Cic. Arch. 1, 1: ex quo fonte hauriam, sentio, id. ib. 6, 13: victrices catervae Sensere, quid mens rite, quid indoles ... Posset, Hor. C. 4, 4, 25.—With the indic., in a rel.clause : sentio, quam rem agitis, Plaut. Capt. 2, 1, 14.—

δ With de : hostes postea quam de profectione eorum senserunt, became aware of their retreat , Caes. B. G. 5, 32; 7, 52.—

ε With nom. of part. (poet.): sensit terrae sola maculans, Cat. 63, 6: sensit medios delapsus in hostis, Verg. A. 2, 377.—

ζ Absol. : vehementer mihi est irata: sentio atque intellego, Plaut. Truc. 2, 6, 64; cf. id. Trin. 3, 2, 72; id. Mil. 2, 6, 97: mentes sapientium cum e corpore excessissent sentire ac vigere (opp. carere sensu), Cic. Sest. 21, 47; cf. id. Rep. 6, 24, 26: (Aristoteles) paeana probat eoque ait uti omnes, sed ipsos non sentire cum utantur, id. Or. 57, 193; cf. Quint. 9, 4, 52: priusquam hostes sentirent, Liv. 34, 14; 2, 25; 22, 4.— Impers. pass. : non ut dictum est, in eo genere intellegitur, sed ut sensum est, Cic. de Or. 3, 42, 168.—

B To feel , experience (with acc. of the feeling; rare): quidquid est quod sensum habet, id necesse est sentiat et voluptatem et dolorem, Cic. N. D. 3, 14, 36: tenesne memoriā quantum senseris gaudium, cum, etc., Sen. Ep. 4, 2: non sentire amisso amico dolorem, id. ib. 99, 26; 121, 7: victoriae tantae gaudium sentire, Liv. 44, 44, 3; cf.: segnius homines bona quam mala sentire, id. 30, 21, 6.—

III Transf. (in consequence of mental perception), to think , deem , judge , opine , imagine , suppose (syn.: opinor, arbitror): si ita sensit, ut loquitur, est homo impurus, Cic. Rep. 3, 21, 32; cf.: jocansne an ita sentiens, id. Ac. 2 ( Luc. ), 19, 63; id. Rep. 3, 5, 8: fleri potest, ut recte quis sentiat, et id quod sentit, polite eloqui non possit, id. Tusc. 1, 3, 6: humiliter demisseque sentire, id. ib. 5, 9, 24: tecum aperte, quod sentio, loquar, id. Rep. 1, 10, 15; cf.: quod sentio scribere, id. Fam. 15, 16, 3: causa est haec sola, in quā omnes sentirent unum atque idem, id. Cat. 4, 7, 14: idemque et unum sentire, Suet. Ner. 43: sapiens de dis immortalibus sine ullo metu vera sentit, Cic. Fin. 1, 19, 62.—With acc. and inf.: idem, quod ego, sentit, te esse huic rei caput, Ter. Ad. 568; cf.: nos quidem hoc sentimus: si, etc. ... non esse cunctandum, Cic. Fam. 1, 7, 5: voluptatem hanc esse sentiunt omnes, id. Fin. 2, 3, 6 Madv. ad loc.: sensit in omni disputatione id fieri oportere, id. ib. 2, 2, 4; 5, 8, 23; id. Tusc. 5, 28, 82; id. Att. 7, 6, 2; id. Fam. 1, 7, 5: sic decerno, sic sentio, sic affirmo, nullam rerum publicarum conferendam esse cum eā, quam, etc., id. Rep. 1, 46, 70.—With two acc. (very rare): aliquem bonum civem, Cic. Off. 1, 34, 125 (cf. id. Fin. 2, 3, 0, supra, where Orell. omits esse).—With de and abl.: cum de illo genere rei publicae quae sentio dixero, Cic. Rep. 1, 42, 65; so, quid de re publicā, id. ib. 1, 21, 34; 1, 38, 60: quid de quo, id. ib. 1, 11: quid gravius de vobis, Caes. B. C. 2, 32, 4; Cic. Rep. 1, 13, 19; cf.: qui omnia de re publicā praeclara atque egregia sentirent, were full of the most noble and generous sentiments , id. Cat. 3, 2, 5: mirabiliter de te et loquuntur et sentiunt, id. Fam. 4, 13, 5: male de illo, Quint. 2, 2, 12: sentire cum aliquo, to agree with one in opinion : tecum sentio, Plaut. Most. 3, 3, 24; id. Ps. 4, 2, 3: cum Caesare sentire, Cic. Att. 7, 1, 3; id. Rosc. Am. 49, 142; cf.: nae iste haud mecum sentit, Ter. And. 324: ab aliquo sentire, to dissent from , disagree with : abs te seorsum sentio, judge otherwise , think differently , Plaut. Capt. 3, 5, 52: ut abs te seorsus sentiam De uxoriā re, Afran. ap. Charis. p. 195 P.: Gr. Omnia istaec facile patior, dum hic hinc a me sentiat. Tr. Atqui nunc abs te stat, is on my side , Plaut. Rud. 4, 4, 56 (cf. ab); cf. also: qui aliunde stet semper, aliunde sentiat, Liv. 24, 45, 3.—

B In partic., publicists’ and jurid. t. t., to give one's opinion concerning any thing; to vote , declare , decide (syn. censeo): sedens iis assensi, qui mihi lenissime sentire visi sunt, Cic. Fam. 5, 2, 9; 11, 21, 2; 3, 8, 9: quae vult Hortensius omnia dicat et sentiat, id. Verr. 2, 2, 31, § 76: si judices pro causā meā senserint, decided in my favor , Gell. 5, 10, 14; cf.: in illam partem ite quā sentitis, Vet. Form. ap. Plin. Ep. 8, 14, 20.

XXII —Hence, sensa , ōrum, n. (acc. to II. B.).

1 Thoughts , notions , ideas , conceptions (class. but very rare): sententiam veteres, quod animo sensissent, vocaverunt ... Non raro tamen et sic locuti sunt, ut sensa sua dicerent: nam sensus corporis videbantur, etc., Quint. 8, 5, 1: exprimere dicendo sensa, Cic. de Or. 1, 8, 32: sensa mentis et consilia verbis explicare, id. ib. 3, 14, 55.—

2 Opinions , doctrines (late Lat.): sensa et inventa Disarii, Macr. S. 7, 5, 4.

Related Words